چگونه با نوجوان خود رفتار کنیم؟

نوجوانی یکی از مراحل حساس زندگی است. والدین با گفتارها و رفتارهای سنجیده می‌توانند به نوجوان در گذر از این مرحله به جوانی کمک کنند. گاهی برخی از والدین ناآگاهانه با رفتارها و صحبت‌های نسنجیده باعث مشکلات زیادی برای نوجوان می‌شوند که در سراسر زندگی او تاثیرات منفی خود را نشان می‌دهد. چرا فرزند ۱۲-۱۰ ساله شما که عادت به صحبت کردن داشت، طی سالهای اخیر کم حرف شده است؟ این سؤال ذهن بسیاری از والدین را به خود اختصاص می‌دهد.

نیاز به تنهایی

بنا بر دلایل بسیاری ، فرزندان در اوایل نوجوانی ساکت می‌شوند. با ورود نوجوان به بزرگسالی نیاز او به تنهایی افزایش می‌یابد. نوجوان از تغییرات جسمی و عاطفی احساس شرم و ناامنی می‌کند. افکار و احساسات متغیر دارد و گاهی در خود فرو می‌رود. از طرفی نوجوان احساس می‌کند که از مهارت کافی برای صحبت کردن برخوردار نیست. او احساس می‌کند که بزرگسالان مهارت کافی در برقراری ارتباط و گفت‌وگو دارند.
آنان به موقع و به جا صحبت می‌کنند. در حالی که نوجوان احساس می‌کند چنین مهارتی ندارد، پس کمتر صحبت می‌کند. او اعتماد به نفس کافی برای صحبت کردن و ابراز عقیده ندارد. ارتباط مؤثر عامل مهم روابط خوب خانوادگی است. نوجوانی که به راحتی با والدین صحبت نمی‌کند، نمی‌تواند نیازهایش را مطرح کند. فقط با ارتباط خوب و مؤثر می‌توانید به نوجوان توجه کنید و حامی او باشید. در غیر این صورت نوجوان با شما صمیمی نمی‌شود و حرف‌های دلش را نمی‌گوید.مهارت های  والدین در برخورد با نوجوان:

۱- برنامه‌های تفریحی

روانشناسان تاکید دارند: بهتر است برنامه‌های تفریحی متنوع و باب میل نوجوانتان داشته باشید تا فرزند نوجوان شما از گذراندن اوقات فراغتش در کنار خانواده لذت ببرد. سعی کنید به علایق او احترام بگذارید و برنامه ریزی‌هایتان نیز بر اساس علایق نوجوانتان باشد. طبیعتاً زمانی که فرزند نوجوان شما اوقات خوشی را در کنار شما داشته باشد و کارهای مورد علاقه‌اش را انجام دهد، بیشتر به شما نزدیک خواهد شد. در برنامه ریزی کردن برای اوقات فراغت با فرزند نوجوان خود مشورت کنید تا برنامه‌های تفریحی مورد علاقه او را در ارجحیت قرار دهید.

۲- اجتناب از مکالمه چهره به چهره با فرزند نوجوان

فرزند نوجوان خود را مجبور به نشستن و صحبت کردن چهره به چهره نکنید. به نظر روانشناسان، اگر حرف مهمی دارید، نیازی نیست چهره به چهره با نوجوان خود صحبت کنید، می‌توانید زمانی که هر کدام مشغول کار مختلفی هستید، حرف‌هایتان را به فرزندتان بزنید. به طور مثال زمانی که هر دو در ماشین هستید، می‌توانید با فرزند نوجوان خود صحبت کنید.

۳- از فرصت‌های خاص استفاده کنید

اکثر نوجوانان مشغولیت‌های زیادی دارند و پدر و مادر به سختی می‌توانند فرصت مناسبی برای برقراری ارتباط با آن‌ها پیدا کنند. نوجوانان در برخی از موقعیت‌ها حال روحی بهتری دارند و پدر و مادر باید روانشناس خوبی باشند و از این فرصت‌ها برای برقراری ارتباط استفاده کنند. به طور مثال، زمانی که نزدیک فصل مدرسه است، می‌توانید دست فرزند نوجوان خود را بگیرید و با او برای خرید کفش و وسایل مدرسه به خرید بروید. این کار شما را به نوجوانتان نزدیک می‌کند.

۴- عکس‌العمل‌هایتان را مدیریت کنید

روانشناسان هشدار می‌دهند که مراقب صحبت‌هایتان در مقابل نوجوانان باشید. اگر در حال صحبت کردن راجع به موضوعی مانند رابطه جنسی و مواد مخدر هستید، مراقب صحبت‌هایتان باشید تا فرزند نوجوان شما نیز شرم شما را از صحبت کردن راجع به این موارد حس کند و متوجه شود که این موضوعات شرم آور هستند. فرزند نوجوان شما باید شرم و حیا را از صحبت و رفتار خود شما حس کند. حتماً مواظب واکنش‌هایتان باشید، خیلی آرام و منطقی برخورد کنید. حتی اگر برخورد زشتی از فرزند نوجوان خود دیدید، با صبر و آرامش به او بیاموزید که رفتار او شرم آور است.

۵- شروع صحبت با موضوعات روزمره

آیا فرزند نوجوانتان از صحبت کردن با شما اجتناب می‌کند؟ آیا گوشه گیری او شما را آزار می‌دهد؟ نگران نباشید، باید خیلی هنرمندانه و زیرک سر صحبت کردن را با فرزند نوجوان خود آغاز کنید. از دیدگاه روانشناسان، باید صحبت کردن با او را از موضوعات روزمره آغاز کنید تا آرام‌آرام با شما احساس نزدیکی کند و بتواند صحبت‌های خصوصی‌اش را نیز به شما بگوید.

مثلا، بگوئید: ” چه خبر؟”، ” امروز چطور بود؟” ،”ناهار خوشمزه بود!” و…همین سوال های ساده باعث می شود فرزند شما کم کم شروع به حرف زدن کند

۶- روانشناس باشید و از کلمات جادویی استفاده کنید

کلمات جادویی از نظر روانشناسان ارتباط با نوجوانان، ” لطفاً ” و “متشکرم” نیست. برای ارتباط با نوجوانان باید کلمات جادویی مانند “تعجب می‌کنم” را استفاده کنید. به طور مثال، اگر فرزند نوجوان شما به مشکل درسی در مدرسه‌اش برخورده است و نمی‌تواند آن مشکل را حل کند، باید شما به او بگویید: “تعجب می‌کنم که تو نتوانی از پس این مشکل بر بیایی” این جمله اعتماد به نفس نوجوان شما را چندین برابر می‌کند و او حس خوبی از شما دریافت می‌کند که موجب نزدیکی او به شما می‌شود. اگر هر پدر و مادری روانشناس خوبی باشند، هیچ مشکلی در ارتباط با فرزند نوجوان خود نخواهند داشت. بیایید روانشناس شوید

نکات طلایی

سؤالاتی مانند این که مواد مخدر چیست؟ نشئه شدن یعنی چه؟ نباید به آنها دروغ بگویید و یا با عباراتی مانند ” بعداً خودت می فهمی” یا ” نمی دونم چه جوری برات توضیح بدم”، ” فراموش کن”، از پاسخ به آنها طفره بروید. مشاهده ابراز علاقه معمولی پدر و مادر نسبت به هم برای او لذتبخش است شنیدن عبارات و جملات محبت آمیزی همچون ” دوستت دارم” ، ” عشق من تو هستی ” و امثال آن از زبان پدر و مادر نسبت به یکدیگر، نوجوان را سرشار از امید و شادی می کند.

برای نوجوان  بسیار مهم است که بداند پدر و مادرش یکدیگر را دوست دارند.زیرا نوجوان همیشه از این نگرانی که ممکن است روزی والدینشان از هم جدا شوند و او را تنها بگذارند، رنج می برد و شنیدن این جملات به معنای قوت قلبی برای او است.(ترس جدایی والدین برای بچه های خانواده های غربی و آمریکایی مطرح است در ایران کمتر دیده می شود) او را به دنیای خود راه دهید نوجوانان دوست دارند در مورد علایق و احساسات پدر و مادر خود و یا امیدها و رؤیاها و ناراحتی ها و نومیدی های آنان مطلع باشند.

آگاهی نوجوانان از این حقیقت که شما نیز همیشه نسبت به خود اطمینان صد درصد ندارید رسیدن به دوران بلوغ را برای او ساده تر می کند، هر چند که نیازی به تعریف تمام جزئیات نیست. به او اعتماد کنید بسیاری از والدین به قدری در امور فرزند نوجوان خود دخالت می کنند که گفت و گوی بین آنها جز بگو مگو و بحث و جدل نیست.

به طور کلی افراد در سنین مختلف و در شرایط اجتماعی مختلف با هم تفاوت های زیادی دارند که هنر ما در زندگی فهم این تفاوت ها و یافتن راه حل هایی برای این قبیل مسائل است، باید بدانیم اگر نوجوان محبت و علاقه و اشتیاق را در خانه و خانواده بدست نیاورد به دنبالش در جای دیگری خواهد رفت که تضمینی برای حفظ سلامت روحی وی وجود ندارد و ممکن است آسیب های جبران ناپذیری ببیند. نکاتی که در بالا آمده است گوشه ای از کارهایی است که باید بدان توجه کنیم تا بتوانیم با نوجوانمان تعامل بهتری داشته باشیم.

  برای دریافت وقت مشاوره باکلینیک روانشناختی رسش با شماره۸۸۹۷۰۴۹۴-۰۲۱تماس بگیرید