میل به کندن مو، در افراد مبتلا به اختلال نادری به نام وسواس موکنی (trichotillomania) به صورت بی اختیار در می آید. عمل موکنی در برخی افراد به صورت وسواسی در می آید و باعث می شود که آنها به قدری در مورد کندن موی خود اشتغال ذهنی داشته باشند که از این واقعیت غافل شوند که به ظاهر خود لطمه می زنند.
آنها نمی توانند این رفتار را متوقف کنند، حتی زمانی که موکنی به تکه های تاسی و از دست دادن ابروها، مژگان، موی زیر بغل و موی زهار منجر شود. در موارد افراطی، برخی افراد بعد از کندن مو آن را می بلعند و با این کار در معرض خطر سخت شدن مو در معده یا روده قرار می گیرند. افراد مبتلا به این اختلال، مخفیانه و فقط زمانی که تنها هستند موکنی می کنند. در برخی افراد از موی بدن خودشان فراتر می رود و آنها موی دیگران، یا حتی حیوانات دست آموز، عروسکها و اجسامی چون فرش و پولیور را می کنند. افراد مبتلا به این اختلال انکار می کنند که به چنین رفتاری می پردازند. آنها با پوشیدن کلاه یا آرایش کردن مو به صورتی که لکه های تاسی را بپوشاند، آسیبی را که به خود وارد کرده اند، پنهان می کنند. والدین باید گوش به زنگ از دست دادن اسرار آمیز مو باشند و فرزند خود را نزد دکتر پوست یا متخصص کودکان ببرند.
وسواس موکنی اغلب با اختلالهای دیگری، از جمله افسردگی، وسواس فکری – عملی، سو مصرف مواد ، یا اختلال خوردن همراه است. امکان دارد این اختلالها فرد را به سمت درمان بکشاند و در جریان درمان، وسواس موکنی بر ملا شود.
انواع موکنی:
1- متمرکز
2- خودکار
افراد مبتلا به این اختلال شواهدی از ویژگیهای زیر را نشان می دهند :
آنها مکررا موی خود را می کنند، به طوری که باعث می شود مقدار زیادی از موی خود را از دست بدهند.
آنها بلافاصله قبل از کندن مو یا زمانی که سعی می کنند در برابر رفتار موکنی مقاومت کنند، احساس تنش زیاد می کنند.
آنها هنگام کندن مو، احساس لذت، ارضا، یا آرامش می کنند.
این رفتار آنها پریشانی یا اختلال زیادی را به وجود می آورد.
▪️بر اساس کتاب DSM5، وجود نشانههای زیر دلالت بر اختلال وسواس_موکنی (تریکوتیلومانیا) دارد:
۱.کندن مداوم موی سر که منجر به از دست دادن مقدار قابل توجه مو شود.
۲.تلاش بیوقفه برای توقف یا کاهش عمل موکنی.
۳.مو کندن منجر به پریشانی و مشکلات جدی در روابط اجتماعی، شغلی و یا دیگر حوزههای مهم عملکرد شده است.
۴.عمل موکنی نباید ناشی از مصرف مواد و یا مشکلات دیگر پزشکی باشد.
اختلال وسواس موکنی (تریکوتیلومانیا) بهطور معمول با اختلالات دیگری از جمله اختلالات اضطرابی، اختلال خلقی، سوءمصرف مواد، اختلال خوردن و اختلال شخصیت همراه است.
اکثر افرادی که دارای مشکل وسواس موکنی تریکوتیلومانیا هستند، ترجیح میدهند آن را پنهان کنند. وسواس موکنی تریکوتیلومانیا در عملکرد فرد اختلال زیادی ایجاد میکند؛ از جمله آنکه آنها قادر نیستند بدون پوشاندن نقاطی از بدن که موهای آن را کندهاند، در اماکن عمومی ظاهر شوند، در روزهای بارانی یا در باد و طوفان از موقعیتهای اجتماعی اجتناب میکنند، به استخر نمیروند، وقت زیادی را صرف کندن مو میکنند و بناچار مداوماً تاخیر دارند.
گروهی از افراد آگاهانه موهای خود را میکنند. بهطور مثال، در حالیکه در آینه نگاه میکنند، با دقت بعضی موهای خود را جدا کرده و میکنند. گروهی دیگر بدون آگاهی و بهطور اتوماتیک موهای خود را میکنند و تنها پس از آنکه موهای خود را کندند، از عمل خود آگاه میشوند.
وسواس موکنی تریکوتیلومانیا در فرد باعث ایجاد احساس شرم، خجالت و گناه میشود. این احساسات،ترس از قضاوت دیگران را بهوجود میآورد. بنابراین فرد از تعاملات اجتماعی اجتناب میکند و به تنهایی متمایل میشود. تنهایی و عدم تعاملات اجتماعی باعث میشود فرد افکار منفی بیشتری پیدا کند و با مشکل خود تنها بماند که زمینه را برای افسردگی واضطراب در فرد مهیا میکند. اضطراب بهوجود آمده در یک سیکل معیوب، مجدداً موکنی بیشتر را باعث میشود.
