چه اسباب بازی مناسب کودکان است؟

یکی از نیازهای مهم و اساسی کودک، نیاز به بازی و اسباب بازی است. بازی برای کودک همانند آب است برای ماهی. کودک بدون بازی نمی تواند به رشد متعادل و سازنده ای برسد. اسباب بازی شوق زیستن را در وجود کودک برمی انگیزد موجب پرورش قوای جسمی، ذهنی، روانی، عاطفی و اجتماعی کودک می شود.

اسباب بازی همچنین موجب می شود که کودک با دنیای بیرون ارتباط برقرار نماید و تجارب خویش را گسترش دهد و با مفاهیم مختلفی همانند رنگ، شکل، اندازه، بالا، پایین و… آشنا شود.مسأله مهم این است که بازی و اسباب بازی ها باید متناسب با ویژگی های سنی، رشد جسمی و روانی کودک باشد تا اثرات مفید و سازنده را داشته باشد وگرنه بعضی مواقع ممکن است اسباب بازی به دلیل عدم تناسب با ویژگی های سنی و رشدی کودک، او را دچار شکست های متعدد و در نهایت، احساس حقارت کند که در این صورت، آن اسباب بازی برای کودک مضر است.

روان شناس مشهور ژان پیاژه تأکید می کند که والدین در انتخاب اسباب بازی دقّت و هوشیاری لازم را داشته باشند؛ چرا که در شکل دادن به تمایلات عاطفی و روانی او نقش مهمی ایفا می کند و چنانچه در انتخاب آن ها توجه کافی نشود، ناخواسته تمایلات کودکان به گونه ای شکل می گیرد که مورد انتظار نبود.

نقش بازي در رشد شخصيت كودكان

۱. رشد هوشی

بازي رشد هوشي را تسريع مي كند. كودكاني كه فاقد هر گونه اسباب بازي مي باشند و يا امكانات اندكي براي بازي دارند، از لحاظ شناختي از همسالان خود عقب تر هستند. اگر بپذيريم كه بازي براي رشد هوشي اهميت دارد در اين صورت آشنا كردن كودكان با بازي يكي از عواملي است كه رشد شناختي را تسهيل مي كند. کودکان در زمان بازی بطور کلی ۳ چیز را یاد میگیرند:

•     یادگیری درباره خود

•     یاذگیری درباره جهان پیرامون و اطرافیان

•     یادگیری حل مسائل پیش آمده

۲.رشد اجتماعي

بازي در رشد اجتماعي كودكان تاثير چشمگيري دارد. كودكان اغلب براي اولين بار از راه بازي ياد مي گيرند كه چگونه از طريق بازي يكديگر را قبول داشته باشند. درباره قوانين بازي توافق كنند و گروهي به بازي بپردازند. مفهوم همكاري، پيروزي بر گروه رقيب، شكست و برتري طلبي اغلب در بازيهاي جمعي و گروهي به رشد لازم مي رسد.

۳. مهارتهای فیزیکی

کسب مهارت هایی مانند دویدن, حفظ تعادل, پریدن, پرت کردن, چرخیدن و … که به رشد فیزیکی کودک کمک میکند.

۴.مهارتهای زبانی

زمانی که کودک بازی ‌می‌کند و در تعامل با دیگران قرار می‌گیرد مهارتهای زبانی وکلامی او پرورش می‌یابد. شعر خوانی, داستان سرایی و صحبت کردن های معمولی سبب رشد مهارت های زبانی کودک می شود.

۵.مفاهیم شناختی

کودکان از طریق بازی کردن ، آموزش شمارش اعداد ، آموزش رنگها ، شکل و سایز‌ها را نیز می‌آموزند. بازی کردن مهارت حفظ کردن و دقت کودکان را افزایش می‌دهد. زمانیکه کودکان در محیط‌های محرک‌آمیز بازی می‌کنند سطح فکری آنها نیز بالا می‌رود.

۶. تاثیر درمانی

کودک می تواند از طریق بازی، انرژی تحت فشار خود را بیرون بریزد. کودک می تواند احساساتی از قبیل ترس، رنجش، نگرانی، شادی و … خود را آن طور که دوست دارد در قالب شخصیت های دلخواهش بیان نماید و کدورت درونی خود را نیز از بین ببرد. همچنین اسباب بازی های مخصوصی در اختیار کودکانی که ناتوان هستند با هدف بهبود شرایط آن ها قرار می گیرد.

۷.رشد تربیتی

کودک حین بازی با ارزش های انسانی مانند نیکی, امانتداری, درستکاری و … آشنا می شود.

اسباب بازی برای کودکان نوزاد تا ۶ ماهه

نوزاد قادر به استفاده چندانی از دستهای خود نیست، بنابراین می خواهد جهان را از طریق بینایی ، شنوایی ، و لامسه خود تجربه کند. او دوست دارد به صورت اشخاص از نزدیک نگاه کند و اشیا متحرک ، خوش رنگ و صدادار را ترجیح می دهد.با انتخاب ملحفه هایی که طرح های خوشرنگ و زنده ای دارند و پوشاندن جوراب هایی به او که طرح ها یا چهره های شاد روی آن ها نقش شده است ، محیط مناسبی برای او ایجاد کنید

اسباب بازی های مناسب این سن :

۱- آویز بالای گهواره

۲- اسباب بازی های فشاری یا مکیدنی که کودک بتواند به راحتی در دست بگیرد و در دهان بگذارد.

۳- اسباب بازی ها یا توپ های نرم

۴- جغجغه ، زنگوله ، عروسکهای صدادار(البته با صدای کم و کوتاه نه اینکه اسباب بازی های موزیکال طولانی مدت با صداهای گوش خراش!)

اسباب بازی های مناسب نوزاد 9 ماه تا 12 ماه

1. اسباب بازی های هل دادنی

این نوع اسباب بازی ها به کودک نوپای شما این شانس را می دهد تا مهارت جدید راه رفتن را با لذت بیشتری تمرین و تجربه کند. از بین انواع اسباب بازی های هل دادنی نوع سنگین آن مانند واگن قطار را انتخاب کنید. بنابراین کودک می تواند روی آن خم شود و به آن تکیه دهد و یک یا دو بار دور اتاق نشیمن راه برود.  استفاده از اسباب بازی های کشیدنی مناسب این سن نیست. اسباب بازی های کشیدنی برای کودک در سن بالاتر که می تواند هنگام راه رفتن پشت سر خود را نگاه کند، مناسب است. مهارت راه رفتن که کودک به تازگی آن را کسب کرده تجربه بسیار بزرگی است. اما حتی پس از اینکه تازگی تجربه راه رفتن نیز برای او از بین می رود، او ماه ها از کشیدن و هل دادن اسباب بازی ها لذت فراوان می برد.

2. جورچین

به او بفهمانید چرا قطعه مربعی شکل نمی تواند داخل حفره دایره ای شکل شود، این یک تمرین مناسب برای به چالش کشیدن اولیه مهارت حل مشکل در کودک 9 ماهه تا 12 ماهه است . جورچین یکی از انواع اسباب بازی های جذاب برای کودک در این سن است و به ندرت برای او خسته کننده می شود. همچنین می توانید یک ظرف شفاف پلاستیکی و تعدادی توپ یا اجسام مکعبی شکل به او بدهید و شاهد سرگرمی او باشید.

3. انواع توپ ها

کودک قبلا نیز با توپ بازی می کرد، اما اکنون بازی با توپ، ایستادن و پرتاب آن روی زمین برای او بسیار هیجان انگیزتر از قبل شده است. اسباب بازی های دیگری که ویژگی های توپ را دارند نیز برای او جذاب هستند. او به اسباب بازی هایی که درون آنها پر از هوا است و می تواند آنها را به هوا پرتاب کند و ویژگی های سرگرم کننده دیگری مانند پخش صدا و موزیک دارند، علاقه زیادی دارد.

 4. تلفن اسباب بازی

کودک 9 ماهه، 10 ماهه، 11 ماهه و 12 ماهه علاقه زیادی به تقلید رفتار پدر و مادر خود دارد. حتی اگر او نتواند کامل و واضح صحبت کند، ولی با در دست گرفتن گوشی تلفن و فشار داردن دکمه ها رفتار پدر و مادر خود را تقلید کرده و سعی می کند با دیگران و محیط اطراف خود ارتباط برقرار کند. هرچه تلفن اسباب بازی به نوع واقعی شباهت بیشتری داشته باشد بهتر است.

5. انواع کتاب ها

همه کتاب ها به ویژه کتاب هایی که با وارد کردن ضربه صفحات آنها باز می شود، کتابهایی که با باز کردن هر صفحه شخصیت های سه بعدی در آن دیده می شود و نقوش برجسته دارند، برای کودک بسیار جذاب تر هستند. بهتر است کتاب قابل شستشو بوده و جنس نرمی داشته باشد که کودک از کشیدن دست خود روی آن لذت ببرد.

6. قطعات خانه سازی

این اسباب بازی برای او این امکان را فراهم می کند تا بتواند هنر روی هم قرار دادن قطعات را تمرین کند. ممکن است فقط بتواند همزمان با چند قطعه بازی کند ولی ضربه زدن و فرو ریختن آنها برای کودک سرگرم کننده و جذاب است. ابتدا قطعات خانه سازی بزرگ، چوبی و رنگ نشده در اختیار او قرار دهید. در تولد یک سالگی او می توانید قطعات خانه سازی پلاستیکی و بزرگ که در یکدیگر فرو می روند و محکم می شوند به او هدیه دهید.

7. بیلچه و سطل بازی

اگر کودک علاقه زیادی به پر و خالی کردن سطل دارد این وسیله می تواند برای او جذاب و سرگرم کننده باشد. می توانید از این وسیله بازی در محوطه ماسه بازی ساحل و پارک ها استفاده کنید. کودک از بازی با آنها لذت برده و برای مدتی سرگرم می شود.

اسباب بازی برای کودکان ۱۲ تا ۱۸ ماهه

کودک در این سن چون بر راه رفتن مسلط شده است، دوست دارد دنبال شما راه بیفتد و کارهایتان را تقلید کند.همچنین از آنجا که تا حدودی در استفاده از دستانش مهارت یافته است، از ور رفتن با چیزهایی که تواناییهای دستی او را می طلبد بیش از هر کار دیگری خوشحال می شود. همچنین با توانایی صحبت کردن و درک بعضی از کلمات و مفاهیم ، از گوش دادن به داستان ها لذت می برد.

کتاب از جنس های مختلف و تصاویر خوش رنگ

جعبه یا اسباب بازی های موزیکال

وسایل نقلیه باید دارای ظاهری پیچیده تر باشد و از چوب یا لاستیک ساخته شده باشد.

پازل ها با قطعات بزرگ

لوازم رنگ آمیزی که نیاز کودک به خط خطی کردن را برآورده کند.

اسباب بازی های در هم رونده

اسباب بازی های روی هم چیدنی که سبب تقویت مهارت های دستی و تجسم

فضایی می شوند.

اسباب بازی های هل دادنی و کشیدنی که ریسمانی برای کشیدن یا دسته ای برای هل دادن دارند و چرخ دستی هایی برای پر و خالی کردن

اسباب بازی برای کودکان ۱۸ ماهه تا دو ساله

کودک تا سن ۲ سالگی علاقه ای به مشارکت با دیگران ندارد، هرچند معمولا دوست دارد در کنار دیگران بازی کند. کودک در این سن بیشتر تمایل دارد با اسباب بازی هایی که تقلید از حرکات بزرگسالان است ، بازی کند.(نتیجه : اگر دوست دارید کودکتان با یک اسباب بازی بیشتر بازی کند خودتان اول با آن اسباب بازی بازی کنید تا او بتواند تقلید کند).

عروسک   آن هایی را انتخاب کنید که کودک بتواند به حمام ببرد و لباسهایشان را درآورد و به تنشان کند.

اسباب بازی های چکش کاری   که باعث تقویت قدرت هماهنگی کودک می شوند و انرژی اضافی او را مصرف می کنند.

اسباب بازی های جورکردنی و نخ کردنی   مثل اسباب بازی هایی که در آن ها قطعه هایی با شکل های مختلف باید در جای مناسب قرار داده شوند و قرقره هایی که می توان نخی را از میان آن ها رد کرد که سبب تقویت مهارت های دستی کودک می شوند.

صداهای حیوانات و ترانه های کودکانه

خمیربازی       

اسباب بازی های چرخدار یا کشیدنی

تلفن اسباب بازی  نیاز کودک به گفتگو  و مهارت گفتاری کودک را تقویت می کند.

اسباب بازی های موزیکال

اسباب بازی برای کودکان ۲ تا ۳/۵ ساله

در این سن استقلال ، کنترل زبان، و مهارت های جدید کودک روز به روز افزایش می یابد.با این حال باید کاملا مواظب او باشید زیرا هنوز معنی احتیاط را به خوبی نمی فهمد. او دوست دارد چیزهایی را روی هم بچیند و واژگون کند،و به هم بچسباند و جدا کند.او از هر چیزی که توانایی هایش را بیازماید لذت می برد.

انواع اسباب بازی های ساخت و ساز:این نوع اسباب بازی ها ساعت ها کودک را سرگرم می کنند.

رنگ لعابی یا آبرنگ و قیچی اکنون کودک می تواند برای انجام کارهای ظریفتر تلاش کند.هر بار فقط چند رنگ در اختیار او بگذارید. دقت کنید لبه قیچی کند باشد.

لوازم و لباس های خیالی بازی هایی مثل دکتربازی ، پلیس بازی و غیره با لباس ها و وسایل خیالی مربوطه، سبب تحریک قوه تخیل کودک می شوند.

اسباب بازی های دستی در این سن می توان از اسباب بازی هایی که به حرکات ظریف دست نیاز دارند، استفاده کرد.

بازی های ساده و پازل های با قطعات بزرگ پازل هایی انتخاب کنید که موضوعات آشنا داشته باشند و کودک بتواند به تنهایی یا همراه با شما آنها را درست کند.

ابزارها و وسایل خانه داری هنگام کار کردن ، به کودکتان اجازه دهید همراه شما باشد تا به ان عادت کند.

اسباب بازی برای کودکان ۳/۵ تا ۵ ساله

در این سن با هم بازی کردن و فعالیت های مشترک با سایر کودکان اهمیت دارد و کودک شما نسبت به خیلی از چیزها کنجکاوی نشان می دهد. او زیاد پرسش می کند و می خواهد مهارت های بدنی خود را بیازماید. گستره توجه او طولانی تر شده است و می تواند برای مدتی خود را با فعالیت های مختلف سرگرم کند.

جموعه های ساختمانی و ماشین های کوچک در این سن اسباب بازی هایی با قطعه های کوچکتر و واقعی نماتر را می توان به کودک داد.

تابلوهای مغناطیسی یا پارچه ای این تابلوها برای چیدن حروف،اعداد و تصاویر مناسب اند.

اسباب بازی های ورزشی  می توان از پرتاب حلقه ، توپ، گوی و چوگان و بولینگ هم در داخل و هم در خارج از منزل استفاده کرد.

 مدل های کوچک از چیزهای واقعی  خواروبارفروشی اسباب بازی،اثاثیه خانه عروسکی و ماشین های باری و مسافری اسباب بازی مشوق بازی های تخیلی هستند.

کتاب کتاب های خواندنی با تصاویر برجسته و کتاب های پیچیده تر، کتاب هایی که جاهای خالی برای پر کردن دارند، کتاب های تمرین برای نوشتن و حساب، و نیز کتاب های علمی ساده انتخاب های خوبی هستند.

دستگاه ضبط صوت برای پخش ترانه ها و داستان های مورد علاقه کودک.

ذره بین و دوربین این وسایل وسایر دستگاه های ساده علمی به کودک بینشی درباره دنیای اطرافش خواهند داد.

اسباب بازی های مناسب سن پنج تا نه سالگی

در این  سن بازی‌های فردی، که به صورت دویدن و بالا رفتن بود، به صورت بازی‌های جمعی درمی‌آید. کودک بیشتر اوقات با کودکان دیگر بازی می‌کند، ولی یک همبازی را ترجیح می‌دهد و تمایل به بازی در گروه‌های کوچک در او دیده می‌شود، بازی ابداع می‌کند و در هنگام بازی قواعد و مقررات آن را تغییر می‌دهد.

لیست اسباب بازی های مناسب این گروه سنی:

وسایل باغبانی بیلچه، شن کش و…

فرفره

طناب برای طناب بازی

وسایل خیاطی (سوزن و نخ)

دوچرخه

توپ با راکت

قیچی و کاغذ

انواع عروسک (عروسک خیمه شب بازی و…)

گِل رس، خاک، شن

اسباب بازی های مناسب سن نه تا دوازده سالگی

در این سن بدنبال اطلاعات جدید، چالش‌ها و تجربه در بازی هستند.یک کودک در این گروه سنی شدیدا توسط همسالان خود تحت تاثیر قرار می‌گیرد و خیلی زیاد اجتماعی هستند.در این سن فعالیت‌های گروهی مورد توجه بیشتر است. کودک در این سن می‌داند چطور بازی منصفانه داشته باشد و مهارت اجتماعی حرفه‌ای بکار ببرد.

لیست اسباب بازی های مناسب این گروه سنی:

کتاب

بازی بر روی تخته و کارت بازی

تجهیزات ورزشی

تدارکات هنر

نمونه اسباب کار

تجهیزات ورزشی

دوچرخه و کلاه ایمنی

کفش اسکی

کتاب

کاردستی بادبادک

بازی‌ بر روی تخته

بازی‌های هماهنگی و یا حافظه

مجموعه ساخت و ساز و مدل سازی

 برای دریافت وقت کودک  و نوجوان  باکلینیک روانشناختی رسش با شماره۸۸۹۷۰۴۹۴-۰۲۱تماس بگیرید