در حقیقت آن ها به لحاظ جسمی با هم هستند اما روحشان هیچ تمایلی به بودن در کنار یکدیگر ندارد. زن و مردی که مهر و محبتشان را از یکدیگر دریغ می کنند تنها از نظر جسمی با هم زندگی می کنند ولی در واقع مطلقه هستند با این تفاوت که جدایی شان قانونی نیست. طلاق عاطفی به مراتب خطرناک تر از طلاق قانونی است. بر خلاف طلاق قانونی که در آن مواردی مانند اعتیاد، بیکاری، فقر، دعواهای لفظی و درگیری های فیزیکی تاثیرگذار است، در طلاق عاطفی، فقر عشق و محبت، کمبود علاقه و تمایل و نبود رابطه مطلوب مورد بحث است.
در طلاق عاطفی، زوجین نسبت به هم آنقدر بی تفاوت می شوند که بود و نبودشان در کنار یکدیگر بی اهمیت می شود. نشانه های طلاق عاطفی، دیر یا زود در زندگی زناشویی نمود پیدا کرده و بنیان زندگی را سست می کند. این نوع از جدایی، شبیه خانه ای است که ستون های لرزانش هر لحظه در شرف فروریزی است. بهتر است زوجین قبل و بعد از ازدواج، جهت جلوگیری از وقوع طلاق عاطفی گام هایی منطقی بردارند. در ادامه به نکاتی در این باره اشاره خواهد شد که توجه به آن نکات احتمال وقوع جدایی های عاطفی را کاهش می دهد.
علل زمینه ساز طلاق عاطفی
مهارت گوش دادن فعال را نادیده نگیرید
یک متخصص روانشناسی عمومی بیان کرد:بسیاری از زنان در زندگی مشترک از بی اعتنایی و توجه نکردن شوهرشان در هنگام صحبت کردن شکایت دارند. مردان به جای اینکه به سخنان همسرشان گوش کنند اغلب به دنبال جمع آوری شواهد برای اثبات نظر خودشان هستند. بنابراین گوش دادن مهم ترین مهارت در برقراری ارتباط موثر بین زوجین است که موجب ارتقا صمیمیت بین زن و شوهر می شود.زمانی که به صحبت های همسرمان با دقت گوش می کنیم در واقع برایش ارزش و احترام قائل می شویم. همچنین با گوش کردن به صحبت های همسرمان از نیاز و خواسته هایش آگاهی پیدا می کنیم.
این دکتر روانشناسی عمومی در خصوص نحوه صحبت کردن زوجین با یکدیگر عنوان کرد:زن و شوهر باید مودبانه و محترمانه درخواست خود را از یکدیگر مطرح کنند. همچنین پیش از مطرح کردن خواسته هایشان باید از منطقی و معقول بودن درخواستشان اطمینان حاصل کنند. در مواردی که هر یک از زوجین نمی توانند نیازهای طرف مقابل خود را برآورده کنند ابتدا باید نسبت به درخواست، بازخورد مثبت ارائه دهند سپس مخالفت خود را ابراز کنند.
استقلال مرد و دوست داشتن زن دو بال یک پروانه اند
در ارتباطات با همسر باید از تحقیر و توهین (چه کلامی و چه رفتاری) اجتناب کرد. همچنین در برخورد با همسر صداقت نقش مهمی دارد. راستگویی سبب ایجاد اعتماد، صمیمیت و نزدیکی بین زوجین می شود. زن و شوهر باید از نیازهای یکدیگر به خوبی شناخت داشته باشند. از نیازهای اصلی زن این است که همسرش او را دوست داشته باشد و در مقابل، مرد تمایل دارد که در محیط خانه استقلال و قدرت داشته باشد.
وی در خصوص نحوه ابراز احساسات بیان کرد:در بیان احساسات خود ضمیر من را به کار ببرید. استفاده از ضمیر تو سبب سرزنش طرف مقابل می شود. همچنین باید لحن صدا و زبان بدنتان با گفته هایتان هماهنگی و همخوانی داشته باشد.مقایسه کردن سبب از بین رفتن ارتباط سالم و عاطفی بین زوجین می شود
وقتی هویت همسرتان را نشانه می گیرید
این متخصص تصریح کرد:زوجین باید از برچسب زدن به یکدیگر اجتناب کنند و در صورت رفتار اشتباه همسرشان از محکوم کردن هویت و شخصیتشان خودداری کنند زیرا موجب از بین رفتن اعتماد و صمیمیت بین آن ها می شود. همچنین آن ها باید از بیان سوابق منفی گذشته پرهیز کنند.
وی با بیان اینکه مقایسه کردن سبب از بین رفتن ارتباط سالم و عاطفی بین زوجین می شود؛ اظهار داشت:مقایسه حس طرد شدن را به طرف مقابل القا می کند. همچنین باید از تهدید کردن یکدیگر خودداری شود.این دکتر روانشناس عمومی عنوان کرد:در مواردی که صحبت کردن با همسرتان به جر و بحث و جدل سوق پیدا می کند بهترین راهکار استفاده از تکنیک وقفه است. با به کار بردن این روش از خشم، عصبانیت و پرخاشگری های کلامی و فیزیکی جلوگیری می شود.
دل زدگی زناشویی
یک مشاور خانواده بیان کرد:عشق اصلی و واقعی بین زوجین هیچ وقت از بین نمی رود. البته این امکان وجود دارد که پس از چند سال زندگی مشترک به تدریج این رابطه عاطفی بین زن و شوهر کمرنگ شود.
در طلاق قانونی، همه اعضای خانواده تکلیف خود را روشن دانسته ودچاراستیصال کمتری هستند؛ در حالی که این گمگشتگی در طلاق عاطفی ادامه دار می‌شود.البته آسیب‌های وارده به کودکان بستگی به شرایط سنی و شرایط شخصیتی فرزندان دارد.
به عنوان مثال، این امکان وجود دارد که براثر اختلافات شدید والدین و بی اعتنایی آنان به هم، کودکی که خوراک خوبی داشته، عادات غذایی‌اش تغییر کرده و دچار کم اشتهایی شود و در فرزندان بزرگ‌تر، اختلالات باعث ایجاد احساس گناه در فرزند می‌شود و آنان خود را مسوول این اختلافاتت می‌دانند.در نتیجه خشم و رنجش خود را بر روی خواهر و یا برادر خود تخلیه می‌کنند. این تنش‌ها در نوجوانان می‌تواند منجر به پناه بردن آنها به تماس‌های تلفنی طولانی با دوستان و چت کردن و وب گردی‌های افراطی شود.در این شرایط غفلت والدین ممکن است باعث شود که فرزند هرکاری که دوست دارد، انجام دهد.
افزایش ضعف درسی بچه‌ها، به علت از دست دادن تمرکز از ساده‌ترین اثرات مخرب این اختلافات است؛ به نحوی که کم کم و به مرورزمان امکان رسیدگی به ضعف‌های درسی ایشان وجود نخواهد داشت.البته لازم به ذکراست؛ تاثیر اختلافات وطلاق عاطفی برشخصیت ورفتارهای دختران و پسرانن متفاوت است و شاید بتوان گفت که اثرمنفی این مساله برپسر‌ها شدیدترازدختران است.پسر‌ها بیشتر با رفتارهای بیرونی وکنترل نشده پرخاشگری، رفتارمنفی، قشقرق و… واکنش نشان می‌دهند؛ درحالی که دختران بیشتر دچار اختلالات درونی، اضطراب و استرس می‌گردند.
فرزندان والدین پرخاشگری که به صورت مداوم با یکدیگر اختلاف و درگیری دارند، بیش از فرزندان طلاق در معرض ناهنجاری و بزه قرار دارند.وی با بیان این مطلب افزود:براساس تحقیقات، به عمل آمده آسیب وارده بر فرزندان طلاق امری احتمالی است و اینکه فرزند وارد محیطی نابه هنجار می‌شود و یا اینکه والدین نتوانند سرپرستی فرزند و یا فرزندانی را که به عهده گرفته‌اند را به درستی انجام داده و یا سرپرستی آنان را به دیگران محول کنند؛ لیکن در خانواده‌هایی که اختلاف و کشمش میان والدین به صورت مداوم وجود دارد، به طورقطع عوامل آسیب زا در شخصیت فرزندان ظهور خواهد، یافت.
شایسته در ادامه گفت:در خانواده‌هایی که به صورت پیوسته مشاجره و دعوا میان والدین صورت می‌پذیرد و ایشان ساعات و یا روزهای متمادی با یکدیگر قهر هستند؛ در واقع فرزندان در محیطی که بی عاطفگی، سردی، نبود آرامش در آن حکم فرماست؛ تربیت می‌شوند و به این علت که محیط گرمی‌را از نظر عاطفی تجربه نمی‌کنند، پرخاشگری را به عنوان یک رفتار آموخته و حتی در صفات شخصیتی خود آن را به نمایش خواهند گذاشت.
این کارشناس، مساله انتقام از والدین را یکی دیگر از مشکلات ناشی از نبود محیطی صمیمی‌و گرم در خانواده دانست و افزود:نبود محیط گرم و صمیمی‌می‌تواند در گرایش فرزندان به بزه و رفتارهای نابهنجار موثر باشد.
شایسته خاطرنشان کرد:در چنین خانواده‌هایی که روابط عاطفی مناسبی حکمفرما نیست، دیده می‌شود که فرزندان به دنبال جایگزینی آن در محیط بیرون از خانه هستند؛ به طور مثال در فرزندان پسر این خانواده‌ها گرایش به همسالان و دوستان ناباب زمینه را برای بزهکاری و یا اعتیاد فراهم می‌آورد و در فرزندان دختر، گرایش به همسالان حتی از جنس مخالف در شکل نا صحیح آن زمینه را برای سواستفاده و مشکلات رفتاری دیگر فراهم می‌سازد.
سمیه ودادی، روانــشنــاس درایـن خصــوص گفت:تمامی‌تست‌های شخصیتی و روان شناسی نشان می‌دهد که فرزندان طلاق عاطفی به این علت که شاهد مسائلی، چون اختلاف شدید والدین، توهین، بی توجهی و درگیری آنها هستند؛ بیشتر از فرزندان طلاق قانونی و ثبتی در معرض آسیب هستند.
این روانشناس با بیان این مطلب افزود:در خانواده‌هایی که والدین از یکدیگر طلاق عاطفی می‌گیرند؛ شاهد تشکیل یک مثلث هستیم که طی آن هرکدام از والدین سعی می‌کنند با فرزندان علیه دیگری ائتلاف تشکیل دهند؛ لذا به نوعی فرزندان را درگیر بحث و مشاجره خویش می‌نمایند و از آنجا که تفکر فرزندان همچون بزرگسالان و والدین ایشان نیست، در بیشتر موارد خود را مقصر دعوای والدین دانسته و سرزنش می‌کنند.
ودادی خاطر نشان کرد:با توجه به تبعات سنگین و زیان بار پدیده طلاق عاطفی برفرزندان، دو راهکار برای حل و بهبود اینگونه روابط موثر واقع خواهند شد.ابتدا استفاده از خانواده درمانی که مراجعه کنندگان آن از دو دسته خارج نیستند:گروه اول والدینی هستند که به حل مشکلات خود و ادامه رابطه مشتاقند و گروه دوم والدینی هستند که فقط به علت ترس از گفته‌های مردم و یا آینده فرزندان خود با بی رغبتی به ادامه زندگی مشترک برای حفظ آن تلاش می‌کنند.
در گام اول، از خودتان شروع کنید. معمولا افراد قبل از اینکه رفتار خود را بسنجند و به سهم خود در ایجاد مشکل پی ببرند، تقصیرها را به گردن دیگری می‌اندازند. در همه ادیان و معارف نیز به افراد توصیه می‌شود که قبل از بررسی رفتار دیگران و قضاوت کردن آنها، خود را بشناسید و به حساب اعمال خود برسید. اگر فکر می‌کنید حواس همسرتان پرت است و آن‌چنان که باید به خانواده توجه نمی‌کند، سعی کنید منصف باشید و مانند داوری بی‌طرف به نقش خود در ایجاد مشکل نیز بپردازید.
شاید کمی سخت باشد اما وقتی عزم‌تان را جزم کردید که محبت و شوروشوق از دست رفته را به زندگی‌تان بازگردانید، باید ازخودگذشتگی به خرج بدهید. در یک زندگی متعادل با روال عادی و طبیعی دو طرف باید به یک میزان نقش داشته باشند، این کاملا درست است اما بحث ما اکنون بر سر شرایط نامتعادل است. پس اگر تصمیم گرفته‌اید در روابط‌تان تغییری ایجاد کنید، باید ازخودگذشتگی کنید، تمام تلاش‌تان را به‌کار بگیرید و اجازه ندهید بنیان خانواده سست شود.
در گام بعدی آرامش خود را حفظ کنید. با صداقت و با توکل به خدا عشق خود را به همسرتان عرضه کنید. آدمی بنده محبت است و هر بشری مشتاق است که علاقه و توجه دریافت کند. حال نوبت بازسازی احساسات آسیب دیده شخص شخیص خودتان است. می‌توانید از احساسات خود بگویید بدون اینکه با حالت تهاجمی یا تدافعی با همسرتان روبه‌رو بشوید. یکی دیگر از مشکلات عمده میان زوج‌ها مسائل عقیدتی است که البته حل کردن این مشکل به تلاش و پشتکار بیشتری نیاز دارد.
برای هر مشکلی راه حلی وجود دارد که با دانش و آگاهی به‌دست خواهد آمد. از آنجا که ارتباط زوج‌ها در طلاق عاطفی به حداقل می‌رسد گاهی لازم است از فردی خارج از خانواده و دوستان کمک بگیرید. مراجعه به مشاور خانواده راه مناسبی برای غلبه بر مسائل و مشکلات این‌چنینی است. در صورتی که همسرتان از حضور نزد مشاور سر باز می‌زند سعی کنید از یکی از اعضای خانواده یا دوستان که روابط خوبی با همسرتان دارد درخواست کنید که نظر او را عوض کند. به یاد داشته باشید وقتی به دنبال شخص سومی برای ایجاد توافق و صلح هستید خیلی دقت کنید. متأسفانه تمام اطرافیان ما حسن نیت ندارند و به اندازه کافی دلسوز نیستند. حتی اگر دلسوز باشند شاید خرد کافی یا آگاهی لازم را نداشته باشند. پس شنونده‌ای عاقل باشید که به هر حرف و هر کسی اعتماد نمی‌کند.
