دلایل استرس کودکان
تشخیص استرس در کودکان توسط والدین کمک می‌کند تا آنها هر چه زودتر عامل استرس زا را حذف کرده و سلامت فرزند خود را تضمین نمایند. استرس، یکی از مکانیسم‌های بدن برای کنترل و سازگاری بدن با رویدادهای دشوار و موقعیت‌های مشکل زاست. این هیجان در همه افراد، حتی در کودکان وجود دارد. وجود مقدار کمی از استرس مفید می‌باشد، اما استرس منفی، در دراز مدت منجر به آسیب‌های جسمی و روانی می‌شود. استرس در کودکان از اهمیت زیادی برخوردار می‌باشد.
چرا استرس در کودکان به وجود می‌آید؟
کودکان در حین رشد و بلوغ یاد می‌گیرند که با استرس مواجه شوند و به آن واکنش نشان بدهند. بسیاری از عواملی که موجب استرس می‌شوند، برای بزرگسالان قابل‌مدیریت هستند، اما برای کودکان بسیار پیچیده و آزاردهنده‌اند، درنتیجه حتی تغییرات کوچک نیز میتوانند بر احساس آرامش و امنیتِ کودکان خدشه وارد کنند.
موارد زیر از رایج‌ترین عوامل ایجاد استرس در کودکان هستند:
-نگرانی درمورد تکالیف یا نمرات مدرسه؛
-درد، جراحت، بیماری و …؛
-حجم فعالیت‌ها و مسئولیت‌ها در مدرسه، باشگاه و غیره؛
-مشکل با دوستان، آزار دیدن و زورگوییِ سایر بچه‌ها یا فشارهایی که از سمت گروه به کودک وارد می‌شود؛
-تغییر مدرسه، نقل مکان یا مسائل و مشکلات خانوادگی، بی‌خانمانی و غیره؛
-داشتن افکار منفی نسبت به خود؛
-تغییرات جسمی و فیزیکی (مثلا در دوره‌ی بلوغ) در دختران و پسران؛
-مشکلات خانوادگی مانند طلاق یا جدایی؛
-وجود مشکلات و مسائل مالی در خانواده؛
-زندگی در منطقه یا خانه‌ای ناامن.
نشانه‌های رفتاری یا احساسی استرس در کودکان
-نگرانی و اضطراب؛
-بروز یا تشدید ترس (ترس از تاریکی، تنهایی یا غریبه‌ها)؛
-ناتوانی در استراحت کردن؛
-وابستگی شدید به والدین؛
-عصبانیت، گریه و ناله؛
-ناتوانی در کنترل احساسات؛
-رفتار توأم با پرخاشگری و لجبازی؛
-بروز رفتارهای بچگانه که مناسب سن کودک نیست؛
-عدم علاقه به مشارکت در فعالیت‌های مدرسه یا وظایف خانوادگی.
نشانه‌های فیزیکی استرس در کودکان
-کاهش اشتها یا تغییرات دیگر در عادات غذایی کودک؛
-سردرد؛
-دل‌درد یا دردهای شکمی بی‌دلیل؛
-نشانه‌های فیزیکی خاص بدون وجود بیماری یا مشکلی مشخص؛
-کابوس‌های شبانه؛
-اختلال در خواب کودک.
علائم استرس در سنین مختلف کودک
علائم استرس: تا 5 سالگی
کودکان اغلب نمی توانند به شما بگویند که دچار استرس شده اند اما رفتارشان آنرا آشکار می کند. نوزادان، نوپاها و کودکان پیش دبستانی استرس خود را با چسبیدن به والدین، گریه ی بیش از حد معمول، کج خلقی و رفتارهای واپس رو (مثل مکیدن انگشت شصت، خیس کردن رخت خواب، ترس از تاریکی و …)، جنبش، دعوا و كتك كاري و نرفتن به دستشویی، نشان می دهند. البته گریه، کج خلقی و بیدار خوابی شبانه ممکن است واکنشی طبیعی به مرحله ای از رشد هم باشد. کودکان ممکن است طی فراگیری ایستادن، صحبت کردن یا دیگر مهارت ها دچار خستگی شوند. ممکن است چند روزی بیش از حد گریه کنند و دوباره به خصوصیات معمولشان برگردند. اگر این حالت ادامه یافت ممکن است نشانه ی استرس باشد.
از دیگر علائم استرس مي توان به عصبانيت، رفتار هاي پر خطر و حتی واكنش نا متعارف به صداهای ناگهانی و بلند اشاره كرد. این واکنش تکان خوردن یک عامل بارز وجود استرس در نوزادان و كودكان نوپااست.
علائم استرس: 6 تا 11 سالگی
این گروه نسبت به گروه سني قبلي بهتر مي توانند درباره استرس خود به شما پيام بدهند و به شما بگويند كه استرس دارند. البته چه بگويند كه استرس دارند يا خير در صورت مواجه شدن با استرس بازهم رفتارهای غیرعادی از خود بروز می دهند.
کودکان مدرسه ای که استرس دارند اغلب علائمي چون شکم درد، سردرد، مشکلات تنفسی، مشکلات خواب، بی اشتهایی یا پر اشتهايي، بهبود دیر پس از بیماری، لکنت زبان، نیاز زیاد به رفتن دستشویی یا دندان غروچه کردن خصوصا هنگام خواب دارند.
آنها اغلب بینی شان را زیاد می گیرند و ناخن هایشان را کوتاه می کنند و کابوس می بینند و ممکن است به رفتارهای خردسالی برگردند( خیس کردن رختخواب، کج خلقی و حرف زدن بچه گانه).
همچنین کودکان استرس دار ممکن است دروغ بگویند، قلدری و سرکشی کنند، خشم بروز دهند، تحریک پذیر شوند، رفتارهای نامنظم داشته باشند، دیگر کودکان را بزند، از رفتن به مدرسه سرباز زنند و در مدرسه نمرات پایینی بگیرند. ممکن است حملات وحشتزدگی داشته باشند، عقب بکشند، ناله کنند، افسرده باشند، علاقه به انجام فعالیت های روزانه را از دست بدهند، نگران به نظر برسند، تمرکز نداشته باشند، گریه کنند و تنبل باشند، سانحه پذیر باشند و یا دوستانشان را از دست بدهند.
علائم استرس: 12 تا 18 سالگی
قبل از نوجوانی و جوانی گرچه فرد مستعدترین دوره را برای تقويت مهارت هاي ارتباطي مي گذراند، اما اغلب کمتر صحبت مي كنند. آنها ممکن است تاثیر همه چیز بر خود را رد کرده و از صحبت کردن سرباز زنند.
در زمان استرس، نوجوانان رفتارهای ابتدایی از خود بروز می دهند که کودکان مدرسه ای در هنگام استرس بروز می دهند. هرچند رفتار واپس رو آنها خیس کردن رختخواب و صحبت بچه گانه نیست ولي به صورت نپذیرفتن مسولیت های بزرگسالان و بازی کردن بیشتر بروز می دهند یا ممکن است نخواهند به دانشگاه بروند و آنرا به زبان بیاورند.
نوجوانان استرس دار ممکن است رفتارهایی مخاطره آمیز و یا حتی تمايل به خودکشی از خود نشان دهند.
بخوانید:ریشه خیانت چه عواملی میتواند باشد؟
