تست روانشناسی MMPI

آزمون شخصیت چند وجهی مینه سوتا (MMPI) در دهه 40 میلادی توسط دو تن از پژوهشگران دانشگاه مینه سوتای آمریکا به نامهای دکتر استارک هات وی و دکتر مک کینلی ارائه شد. فرم اولیه دارای 565 سئوال بله یا خیر بوده و در همه افرادی که بالای 16 سال بوده و یا حداقل کلاس 8 را گذرانده اند قابل اجراست. این آزمون را میتوان بصورت گروهی نیز انجام دادنتایج حاصل از پرسشنامه پس از محاسبه، بر روی یک نمودار نشان داده میشود. این نمودار شامل تعدادی مقیاس بالینی ( کلینیکال) و چند مقیاس روایی (اعتبار سنجی) میباشد.

اهمیت ام ام پی آی

این واقعیت که MMPI و MMPI2 رایج ترین وسیله روانشناختی شخصیت سنجی است و در نوع خود بیش از هر آزمونی مورد تحقیق قرار گرفته است بدون تردید یکی از امتیازات برجسته آن است و هر ساله چند صد مقاله تحقیقی در مورد MMPI نوشته میشود که بطور گسترده در مطالعات پژوهشی و بالینی مورد استفاده قرار میگیرد.

این تست نقش مهمی در تعیین مشکلات اجتماعی، شخصی و رفتاری در بیماران روانی دارد و اطلاعات باارزشی در جهت تشخیص و درمان بیماران در اختیار پزشک قرار میدهد.

از نقاط قوت MMPI، ماهیت غیر نظری آن است، خصوصیتی که احتمال مفید بودن آنرا در طیفی گسترده افزایش میدهد. وجود مقیاسهای اعتباری که برای ارزیابی نگرش نسبت به شرکت در آزمون طرح ریزی شده اند علاوه بر اطلاعات شخصیتیو بالینی یک مزیت مشخص MMPI است که موجب برتری آن بر بسیاری از ابزارهای شخصیت سنجی دیگر شده است.

تهیه آزمون MMPI

آزمون شخصیتی مینه سوتا یا MMPI را می‌توان یکی از مهمترین و معتبرترین آزمونها در زمینه شخصیت دانست. این پرسشنامه در سال 1943 بوسیله هاتاوی و مک کنیلی در دانشگاه مینه سوتا ساخته شد و از آن پس در پژوهشهای مختلف مربوط به مسائل شخصیتی و اختلالات روانی و در بیمارستانها ، کلینیکها و مراکز بهداشت روانی مورد استفاده گسترده‌ای قرار گرفت. از سال 1943 تا 1954 بالغ بر 689 مقاله پژوهشی که بیانگر ارزش چشمگیر این پرسشنامه در تشخیص و ارزشیابی شخصیت می‌باشد، منتشر شد.

آزمون MMPI در ایران

مدتها فرم اصلی پرسشنامه MMPI که 565 سوال برای پاسخگویی داشت، در ایران اجرا می‌شد. اجرای چنین پرسشنامه‌ای معایبی داشت، از جمله اینکه بسیار طولانی و وقت گیر بود. بطوری که در اواخر پاسخدهی به پرسشنامه ، آزمودنی کاملا خسته به نظر می‌رسید.
از سوی دیگر تفسیر و نمره گذاری آن نیز برای روان شناسان بسیار وقت گیر می‌نمود. علاوه بر این سوالاتی در این فرم با توجه بر فرهنگ غربی گنجانده شده بود که مطابقتی با شرائط فرهنگی ایران نداشت. از این رو اجرای این آزمون آن چنان که انتظار می‌رفت، نمی‌توانست منعکس کننده شخصیت یک فرد ایرانی باشد.
با توجه به وجود مشکلات فوق نیاز برای تهیه آزمونی با همین محتوا که معایب ذکر شده را نداشته باشد، احساس می‌شد. بر این اساس تصمیم برای تهیه فرمی از MMPI که اولا ارزشها و شرائط فرهنگ ایرانی در آن در نظر گرفته شده باشد و ثانیا کوتاه بوده و مستلزم صرف وقت کمتری باشد، گرفته شد.
با در نظر گرفتن این مسائل دکتر اخوت ، براهنی ، شاملو و نوعپرست ، 71 سول از پرسشنامه MMPI را اقتباس و با در نظر گرفتن فرهنگ ایرانی آن را در فرم کوتاهی تدوین و یک رشته فعالیتهای پژوهشی را آغاز کردند. این فرم کوتاه شده کاربرد بسیار وسیعی در فعالیتهای پژوهشی بالینی پیدا کرده است و هنوز هیچ آزمون با آن برابری نمی‌کند.

نمره گذاری آزمون MMPI

نمره گذاری این پرسشنامه در دو دسته از مقیاسها صورت می‌گیرد. یک دسته مقیاسهای روانی را شامل می‌شود که قبل از تفسیر و نمره گذاری مقیاسهای بالینی نمره گذاری و تفسیر می‌شود. مقیاسهای روانی شامل مواردی است که احتمال اینکه فرد به برخی از سوالات دروغ گفته باشد، یا جنبه‌های دفاعی به خود گرفته باشد را مشخص می‌کند. همچنین با استفاده از برخی میزانهای این مقیاس می‌توان تعیین کرد که آیا فرد در طول پاسخدهی به آزمون تلاش داشته خود را بهتر و خوبتر جلوه دهد یا بدتر. بر همین اساس نمرات آزمودنی در مقیاس بالینی نیز مورد تعبیر و تفسیر قرار می‌گیرند.
مقیاسهای بالینی به خصوصیات شخصیتی فرد در ابعاد مختلف می‌پردازد. این مقیاسها در فرم 71 سوالی کاهش پیدا کرده‌اند.

مقیاسهای باقیمانده شامل موارد زیر است:
•مقیاس HS یا هیپوکندریا : به خصوصیاتی اشاره دارد که حول و حوش خود بیمار انگاری فرد دور می‌زنند. افرادی که نمرات بالایی در این مقیاس می‌گیرند، توجه فزاینده‌ای به مشکلات جسمی خود دارند و اغلب احساس بیماری و ناراحتی می‌کنند، بدون اینکه واقعا مشکل خاص جسمی داشته باشند.
•مقیاس D یا افسردگی : نمره فرد در این مقیاس میزان افسردگی فرد را نشان می‌دهد.
•مقیاس Hg یا هیستری : تمایل به جلب توجه و واکنشهای نمایش گونه را نشان می‌دهد.
•مقیاس Pd یا سایکوپاتیک : واکنشهای ضد اجتماعی آزمودنی را نشان می‌دهد.
•مقیاس Pa یا پارانویا : میزان اعتماد یا بی‌اعتمادی فرد را نسبت به دیگران می‌سنجد. افرادی که نمرات بالایی در این مقیاس دارند، افرادی هستند که اعتماد کلی به دیگران دارند و افکار و رفتار آنها حاکی از سوظن شدید است.
•مقیاس PT یا پیکاستنی : به خستگی و ضعف روانی فرد اشاره دارد.
•مقیاس SC یا اسکیزوفرنی : وجود علائم سایکوتیک را مورد بررسی قرار می‌دهد.
•مقیاس Ma یا مانیا : علائم مورد سنجش در این مقیاس بر عکس افسردگی است. افرادی که نمرات بالاتری در این مقیاس کسب می‌کنند، شادتر و پرانرژی‌تر هستند که در برخی درجات بالا به عنوان یک اختلال شناخته می‌شود.

Number Abbreviation Description What is measured No. of items 1 Hs Hypochondriasis Concern with bodily symptoms 32 2 D Depression Depressive Symptoms 57 3 Hy Hysteria Awareness of problems and vulnerabilities 60 4 Pd Psychopathic Deviate Conflict, struggle, anger, respect for society’s rules 50 5 MF Masculinity/Femininity Stereotypical masculine or feminine interests/behaviors 56 6 Pa Paranoia Level of trust, suspiciousness, sensitivity 40 7 Pt Psychasthenia Worry, Anxiety, tension, doubts, obsessiveness 48 8 Sc Schizophrenia Odd thinking and social alienation 78 9 Ma Hypomania Level of excitability 46 0 Si Social Introversion People orientation 69

جدول مقیاس‌های ام ام پی آی

سه مقیاس اول مقیاس‌های ‘اعتبار’ نامیده می‌شوند که به کمک آنها می‌توان دریافت که آیا شخص با دقت و صداقت به سؤال‌ها جواب داده یا نه. برای مثال، مقیاس اف (فراوانی) میزان پاسخ‌های نامتداول یا غیرعادی را می‌سنجد.
نمرهٔ بالا در این مقیاس معمولاً مبین این است که فرد در پاسخ به سؤال‌هائی دقت و یا سردرگم بوده است (البته نمرهٔ بالا در F اغلب با نمرهٔ بالا در مقیاس اسکیزوفرنی که تفکر نابه‌هنجار را می‌سنجد همراه است).

سایر مقیاس‌های ‘بالینی’ این آزمون در اصل برای ارزیابی اختلالات روانی ساخته شده لیکن اخیراً در تفسیرها بیشتر بر خصوصیات شخصیت تأکید می‌شود.
نام مقیاس
علامت اختصاری
تفسیر نمره‌های بالا
دروغ
ال (L)
نقاط ضعف معمولی خود را انکار می‌کند
فراوانی
اف (F)
نیم‌رخ حاصل اعتبار ندارد
تصحیح
کا (K)
شخصیت دفاعی، گریزنده
هیپوکندری
اچ اس (Hs)
غالباً شکایات جسمانی مطرح می‌کند
افسردگی
دی (D)
ناشاد، افسرده
هیستری
اچ وای (Hy)
واکنش وی در برابر فشارها، انکار آنها است.
جامعه‌ستیزی
پی دی (Pd)
با جامعه همنوائی ندارد؛ در رابطه با قانون غالباً مشکلاتی دارد.
مردانگی ـ زنانگی
ام اف (MF)
گرایش زنانه (در مردها)، گرایش مردانه (در زن‌ها)
پارانویا
پی اِ (Pa)
سوءظن دارد
خسته ‌روانی
پی تی (Pt)
نگران، مضطرب
اسکیزوفرنی
اس سی (Sc)
کناره‌جو، تفکر عجیب و غریب
هیپومانی
ام اِ (Ma)
تکانشی، زودانگیخت (تحریکاتی)
برونگرائی
–

–
درونگرائی اجتماعی
اس آی (Si)
درونگرا، خجول.

تفسیر آزمودن MMPI

برای تفسیر کامل آزمون mmpi وجود تجربه عملی با افراد و بیماران و اجرای آزمون ضروریست. معمولا با رسم پروفایل و نیمرخ روانی نمرات آزمودنی در مقیاس‌های بالینی و روانی به ترتیب بالاترین نمرات فرد در مقیاس‌های بالینی، تعیین و کدبندی لازم انجام می‌شود. چندین ترکیب مختلف از کدبندی‌ها در تفسیر آزمون mmpi ارایه شده است، ولی مسلم است که تفسیر نهایی تنها با استناد به این رمزها و کدبندی‌ها انجام نمی‌شود و کلیه نمرات فرد در مقیاس‌های بالینی و روانی و شیوه پاسخدهی به آزمون مدنظر قرار می‌گیرد.