اختلال فتیشیسم به معنای کشش و تمایل شدید جنسی به یک شیء یا قسمت‌هایی از بدن می‌باشد که به طور معمول به عنوان اندام جنسی در نظر گرفته نمی‌شوند و با فشار یا آسیب روانی زیادی همراه است. اصطلاح “فتیشیسم” از واژه فتیکو در زبان پرتغالی به معنی جاذبه وسواسی گرفته شده است. در بیشتر افرادی که ویژگی‌ها و اندام خاصی از بدن را جذاب می‌دانند، میزانی از فتیش وجود دارد و این مطلب نشان می‌دهد که فتیشیسم تا حدی یک ویژگی طبیعی رفتار جنسی در انسان محسوب می‌شود. با این حال چنانچه فتیشیسم در عملکرد عادی جنسی یا عملکرد اجتماعی شخص اختلال ایجاد کند و یا برانگیختگی و تحریک جنسی بدون شیء مورد نظر امکان‌پذیر نباشد، در این صـورت فتیشـیسم برای شـخص مشـکل‌ساز خواهـد شد.
علت به وجود آمدن بیماری اختلال فتیشیسم
انحراف‌های جنسی مانند اختلال فتیشیسم معمولاً در دوران بلوغ آغاز می‌شوند، اما ممکن است قبل از نوجوانی نیز ایجاد شوند. هیچ دلیل قطعی برای این اختلال ثابت نشده‌است.
با کمک مشاور ازدواج می‌توانید در خصوص زندگی با افراد دارای اختلالات و اختلال فتیش در مهم‌ترین تصمیم زندگی خود نظر و راهنمایی یک متخصص را همیشه و هر زمان همراه خود داشته باشید.
برخی از نظریه‌پردازان معتقدند که یادگارخواهی از تجربیات دوران کودکی ایجاد می‌شود که در آن، شیء با نوع خاص و قدرتمندی از تحریک یا رضایت جنسی مرتبط بوده‌است. سایر نظریه‌پردازان یادگیری، بر کودکی ثانویه و نوجوانی و شرطی‌سازی مرتبط با فعالیت خودارضائی تمرکز می‌کنند.
مدل های یادگیری رفتاری نشان می‌دهند کودکانی که قربانی یا ناظر رفتارهای جنسی نامناسب هستند یاد می‌گیرند که از آن تقلید کنند و بعدها برای این رفتار تقویت شوند. مدل‌های جبران نشان می‌دهند که این افراد از تماس جنسی عادی، محروم شده‌اند و بنابراین به دنبال لذت از طریق ابزارهایی هستند که از لحاظ اجتماعی کمتر مقبول است. الگوهای رایج درمورد مردان، نشان می‌دهد که علت، ناشی از شک و تردید درمورد مردانگی و قدرت خود و ترس از عدم پذیرش و تحقیر است. فرد از طریق تسلط بر شیئی بی‌جان، می‌تواند خود را ایمن نگه دارد و برخی از احساس‌های بی‌کفایتی خود را جبران کند. مشاوره مهارت و سبک زندگی در این خصوص می تواند کمک ارزشمندی به فرد دارای این اختلال باشد.
انواع فتیشیم
فتیش‌های بی‌جان را می‌توان به دو نوع زیر تقسیم کرد:
1-فتیشیسم شکلی
در اختلال فتیشیسم شکلی، شیء و شکل آن مهم است، مانند کفش‌های پاشنه بلند.
2-فتیشیسم واسطه‌ای
در اختلال فتیشیم واسطه‌ای، جنس شیء اهمیت دارد، مانند ابریشم یا چرم.
فتیشیسم‌ها اشیای بی‌جان اغلب شیء مورد نظر خود را جمع‌آوری می‌کنند. در برخی موارد، یادگارخواهی به اندازه‌ای شدید است که باعث می‌شود فرد فتیش، شیء مورد نظر را از طریق سرقت یا تجاوز به دست آورد. یادگارخواهان مرد ممکن است بدون وجود این اشیاء، نعوظ نداشته‌باشند.
اختلال یادگارخواهی در مردان شایع‌تر است و علت آن به وضوح مشخص نیست. یادگارخواهی تحت دسته‌بندی کلی انحراف‌های جنسی قرار می‌گیرد که به جذابیت شدید جنسی به اشیاء یا افرادی در خارج از تحریک تناسلی با شرکای جنسی بالغ راضی، اشاره دارد.
آیا درمانی برای اختلال فتیش وجود دارد؟
در بسیاری از موارد فتیشیسم رایج و بدون آسیب است. تنها در صورتی مراجع باید برای تمایلات جنسی‌اش درمان شود که باعث ناراحتی، استرس و تداخل در زندگی روزمره و روابط عاشقانه فرد شده‌اند.
شدت این اختلال با نوسان همراه است، بنابراین، درمان آن نیز طولانی‌مدت است. هرچند آخرین نسخه راهنمای آماری و تشخیصی اختلالات روانی درمان مشخصی برای آن ذکر نکرده است، اشکال متفاوتی برای آن ذکرشده است ازجمله دارودرمانی. داروهای تجویزشده می‌توانند مانع افکار وسواس گونه در فرد شوند. بدین ترتیب، بیمار می‌تواند جلسات مشاوره را با تمرکز و موفقیت بیشتری بگذراند. داروهای ضدافسردگی و ضد اضطراب نیز ممکن است برای درمان فتیش جنسی تجویز شود.
شواهد نشان می‌دهند که ترکیب رفتاردرمانی شناختی با دارودرمانی در درمان این اختلال مؤثر شناخته‌شده است. گاهی درمانگر با فرد کار می‌کند تا پاسخ او را نسبت به چیزی که در او تمایل جنسی به وجود می‌آورد تغییر دهد. به‌تدریج، مراجع می‌تواند احساس جنسی خود را نسبت به آن مورد تغییر دهد. در این روش به مراجع آموزش داده می‌شود که تحریک جنسی خود را به روش‌های سالم‌تر مدیریت کند.
در روش حساسیت‌زدایی/تصور کردن از فرد خواسته می‌شود که خود را در موقعیت تصور کند و سپس واقعه‌ای منفی را تجربه می‌کند که باعث کاهش تمایل او در آینده به انجام این دسته فعالیت‌های فتیشی می‌شود. در این روش درمانگر تلاش می‌کند تا با ایجاد حس بیزاری تمایل فرد را از بین ببرد. مثلاً زمانی که فرد در حال استمنا کردن با شیء یادگار خود است، او را در معرض تنبیه قرار می‌دهند.
ممکن است از روش ساخت مجدد شناختی (شناسایی و تغییر افکار که محرک رفتار هستند) و روش توقف افکار نیز استفاده شود.
در بسیاری از مراجعان، داشتن فتیش جنسی به بروز مشکلات در رابطه فردی و عاشقانه می‌انجامد. درواقع، فرد بدون وجود عامل تحریک نمی‌تواند رابطه جنسی برقرار کند یا تمایلات او شریک جنسی‌اش را آزار می‌دهد و این برای او عجیب است، که به مشکلات جدی در رابطه آنان می‌انجامد.
برای دریافت وقت مشاوره باکلینیک روانشناختی رسش با شماره۸۸۹۷۰۴۹۴-۰۲۱تماس بگیرید