درمقالات قبل توضیحات کامل راجب هیپنوتیزم چیست؟ و فرق آن با خواب و رویا داده شد در این مقاله توضیحاتی درباره ارکان هیپنوتیزم خواهیم داد.برای اطلاع بیش بیشتر در زمینه هیپنوتیزم و فرق هیپنوتیزم با خواب کلیک کنید.
هیپنوتیزم و ارکان آن
هر پدیدهای از پدیدههای مغز انسان که حاوی سه ویژگی زیر باشد، هیپنوتیزم است:
- تمرکز
- انفکاک
- تلقینپذیری
1ـ تمرکز
زمانیکه سوژه آمادگی هیپنوتیزم شدن را پیدا میکند، درمانگر تلاش میکند تا فکر او را متمرکز کند.هنگامیکه ذهن فرد، روی موضوعی متمرکز گردد، نیروهای ذهنی و فکری او روی نقطه یا موضعی مشخص جمع میشود.
یکی از فاکتورهایی که در هیپنوتیزم برای تمرکز مورد استفاده قرار میگیرد استفاده از چشم است.هیپنوتیزور (فرد هیپنوتیزمکننده) از سوژه میخواهد که نقطهای را روی دیوار یا سقف انتخاب کرده و به آن نقطه خیره شود.
در واقع هدف هیپنوتیزور این است که با افزایش توجه و تمرکز سوژه، توانایی ذهنی او را افزایش دهد.بهطور کلی، سه قانون بر ذهن و روان انسان حاکم است:
اولین قانون این است؛ هر موضوعی که برای مدتی معین، در کانون توجه ذهنی انسان قرار میگیرد باعث تأثیر مثبت و یا منفی در فرد میشود. امکان ندارد که ذهن فرد به چیزی مشغول شود و از آن تأثیر نپذیرد.
دومین قانون این است؛ موضوعات ذهنی هر کدام بهطور مستقل در ذهن جای میگیرند و هرگز دو موضوع در آن واحد، نمیتوانند باهم در کانون توجه و تمرکز انسان باشند. به تعبیر دیگر ذهن انسان در هر لحظه، تنها از یک موضوع تأثیرپذیری دارد.
قانون سوم این است؛ ذهن انسان در هنگام بیداری و هوشیاری، نمیتواند خالی از موضوع باشد و بههرحال، به یک موضوع اشتغال دارد.
بیماری را درنظر بگیرید که بهعلت مصرف بیشازحد مواد مخدر (از گروه آمفتامینها) دچار حالتی از اضطراب شدید میشود،تا حدی که اطرافیانش، این حالت را بسیار ناراحتکننده میدانند. بعدها پس از قطع مواد مخدر او به درمانگر میگوید،از اینکه نمیتوانست به چیزی فکر کند دچار اضطراب بسیار شدیدی میشد و این اضطراب، او را تا سرحد مرگ ترسانده است.
(از اینرو باید گفت که توقف «اندیشیدن» به معنی رسیدن به یک زندگی نباتی و در حد یک کما است و همین امر سبب احساس ناتوانی و عدم اعتماد بهنفس شدیدی خواهد شد که از عوارض مصرف داروهای روانگردان است.)
2ـ تجزیه ـ انفکاک
باید گفت که این پدیده (تجزیه یا انفکاک) بهدنبال تمرکز ایجاد میشود و در طول شبانهروز بارها برای ما رخ میدهد.
طبق این قانون، پدیده بسیار جالبی در ذهن انسان میتواند رخ دهد. تمامی حسهای پنجگانه، گذشت زمان، حافظه، هویت و… این توانایی را دارندکه از حالت معمول متفاوت شوند. بهطور مثال ممکن است فردی در هنگام تماشای فیلم، متوجه صداهای محیط اطراف نشود.در این زمان حس شنوایی او دچار انفکاک شده است. در واقع پیامهای حسی، به مغز منتقل میشود
اما از آنجایی که تمرکز فرد در جای دیگری است واکنشی نشان نمیدهد.
3ـ تلقین و تلقینپذیری
زمانی که فرد در حالت هیپنوتیزم قرار میگیرد قدرت پذیرش او در مسائل افزایش مییابد.
مثل زمانی که شخص، فیلم غمناکی را مشاهده میکند و همزمان با آن گریه میکند. این امر به این دلیل است که مغز انسان نمیتواند همزمان چند کار را با هم انجام دهد.
با توجه به سه ویژگی فوق میتوان گفت، هیپنوتیزم حالتی از حالتهای مغز است که توأم با توجه ـ تمرکز همراه با کاهش آگاهی از محیط است.
در واقع در هیپنوتیزم، قضاوت نقادانه بهحالت تعلیق نسبی درمیآید. به این معنی که وقتی به سوژه، درحال هیپنوز تلقیناتی ارائه میشود، از آنجایی که قضاوت نقاد فرد و بهدنبال آن مقاومت فرد، کاهش یافته است، پذیرش بالاتری نسبت به حالت غیر هیپنوتیزمی دارد.
برای دانستن بیشتر در زمینه هیپنوتیزم، میتوانید کتاب آموزش حرفه ای NLP را خریداری کنید