اکثر والدین تجربه آرام کردن کودکان خود را پس از هراس شبانه یا وحشت زدگی در خواب دارند. اما اگر کودک شما تا به حال آن چه را که به عنوان هراس شبانه (و یا وحشت زدگی در خواب) شناخته شده است، تجربه کرده باشد بدون توجه به این که شما چقدر تلاش می کنید تا او را آرام کنید، ترس او به احتمال زیاد تسلی ناپذیر می باشد. هراس شبانه یک اختلال خواب است که به نظر می رسد شبیه به یک کابوس شبانه است، اما با فاصله زیادی غیرطبیعی است. اگرچه هراس شبانه می تواند برای پدر و مادر که شاهد وحشت زدگی در خواب فرزند خود بوده اند هشدار دهنده باشد. معمولا برای نگرانی دلیلی وجود ندارد و یا نشانه ای از یک مشکل پزشکی عمیق تر نمی باشد.

تفاوت هراس شبانه و کابوس

در طول یک شب معمولی، خواب در چند مرحله رخ می دهد. هر مرحله با فعالیت خاص مغز مرتبط است، و در طول مرحله حرکت سریع چشم (REM) می باشد که اکثر رویاها اتفاق می افتد. هراس شبانه درطی خواب آرام یا خواب با جنبش غیر سریع و عمیق چشم اتفاق می افتد. بر خلاف کابوس (که در طول خواب REM رخ می دهد)، هراس شبانه از لحاظ فنی یک رویا نیست، اما بیشتر شبیه یک واکنش ناگهانی از ترس است که در طول انتقال از یک مرحله خواب به دیگری اتفاق می افتد. کابوسهای شبانه معمولا حدود ۲ یا ۳ ساعت پس ازاین که یک کودک به خواب می رود رخ می دهد. وحشت زدگی در خواب هنگامی که خواب از عمیق ترین مرحله خود non-REM به خواب REM ( خواب سبک تر، مرحله ای است که در آن رویاها رخ می دهد) منتقل می شود روی می دهد. معمولا این انتقال آرام است. اما به ندرت، یک کودک آشفته و وحشت زده می شود و این واکنش ترس هراس شبانه است. در طول یک هراس شبانه، یک کودک ممکن است به طور ناگهانی در تخت نشسته و در پریشانی داد و فریاد کند. تنفس و تپش قلب کودک ممکن است سریع تر شود، او ممکن عرق کند، خود را به اطراف بکوبد، و به شکل ناراحت و ترسیده عمل کند. بعد از چند دقیقه، و یا گاهی اوقات بعد از مدت زمان بیشتری، کودک به سادگی آرام می شود و به خواب ادامه می دهد. بر خلاف کابوس، که بچه ها اغلب آن را به یاد می آورند، کودکان در روز آینده چیزی از هراس شبانه را به یاد نمی آورند چرا که  در زمانی که هراس شبانه اتفاق افتاد آن ها در خواب عمیق بوده اند و هیچ تصویر ذهنی را به یاد نمی آورند.

علل وحشت خواب در کودکان

به نظر می‌رسد وحشت خواب در خانواده ‌ها به صورت ارثی وجود داشته باشد و این در صورتی است که اغلب حمله ‌های خواب دارای علت مشخصی نیستند.در مورد وحشت خواب در کودکان مسائل خانوادگی و والدین در این زمینه بسیار حائز اهمیت است اما علاوه بر آن، خستگی و مسافرت های طولانی که ریتم خواب کودک را به هم می زند، افسردگی و مصرف برخی داروها می تواند وحشت خواب را در کودکان در پی داشته باشد. اگر همه شرایط روحی کودک مساعد باشد، شرایط جسمانی مثل پایین آمدن قند خون، تب، اختلالات گوارشی و…. می توانند علل زمینه ساز باشند.وحشت خواب می تواند به دلایل مختلف دیگر نیز ایجاد شود که از میان آن ها می توان به حوادث استرس زا در زندگی، تب و داروهایی که بر سیستم عصبی مرکزی (مغز) اثر می گذارند، اشاره کرد.
اما در بعضی مواقع وحشت خواب در کودکان می ‌توانند به وسیله بعضی عوامل مانند حوادث تنش‌ زای زندگی، تب، محرومیت از خواب، مصرف داروهایی که بر سیستم اعصاب تأثیرگذارند، خوابیدن کودک در مکانی جدید، خستگی در طول روز،وحشت داشتن از چیزی تشدید شود.

هراس شبانه یا وحشت زدگی در خواب چیست؟ 
هراس شبانه یا وحشت زدگی در خواب چیست؟

علائم اختلال وحشت خواب در کودکان

-گریه‌های شدید و مکرر و ترس شدید در خواب

-دشواری در بیدار کردن کودک

-تپش قلب

-نفس نفس زدن سریع

-عرق کردن در خواب

-انقباض ماهیچه ها

چگونگی وحشت خواب در کودکان

وحشت خواب در کودکان  اغلب ۲ ساعت بعد از خوابیدن ایجاد می شود. پیش از ایجاد این حالت کودک به تدریج و به صورت پیشرونده دچار بی قراری می شود. در خلال وحشت خواب بیدار و وحشت زده به نظر می رسد و ممکن است فریاد بزند یا ناله کند. لازم به ذکر است که کودک در این حالت بیدار نیست و به راحتی نیز بیدار نمی شود و به محرک ها هم پاسخی نمی دهد. کودک به هیچ عنوان نسبت به حضور پدر و مادر آگاه نیست و معمولا صحبت نمی کند. در اغلب موارد این حالت یکی، ۲ دقیقه طول می کشد اما حتی امکان دارد تا۳۰ دقیقه هم ادامه داشته باشد تا کودک آرامش خود را بازیابد و بتواند دوباره بخوابد.

پیشگیری از اختلال وحشت خواب در کودکان

-اگر کودک شما دچار حملات وحشت خواب می شود، می‌توانید با بیدار کردن کودک در فواصل زمانی معین از بروز چنین حملاتی جلوگیری کنید،

-در ابتدا توجه کنید که معمولاً وحشت خواب در چه زمان هایی طی خواب کودک اتفاق می افتد؟ (برای مثال دو ساعت بعد از به خواب رفتن).

-سپس ۱۵ دقیقه قبل از زمان مورد انتظار، کودک را بیدار کرده و او را از تخت بیرون بیاورید و برای ۵ دقیقه او را بیدار نگه دارید. برای این کار می توانید کودک را به دستشویی ببرید.

-این الگو را برای یک هفته ادامه دهید.

راهکارهایی برای والدین در بهبود وحشت خواب در کودکان

اختلال وحشت خواب در اغلب موارد به صورت خود به خود برطرف شده و عمر کوتاهی دارد، برای کوتاه تر کردن دوره این اختلال، می‌توانید موارد زیر را در نظر بگیرید

1-اتاق خواب کودک را امن کنید تا طی حملات کودک آسیب نبیند.

2-از هر گونه عاملی که خواب کودک را پریشان کند، پرهیز کنید.

3-برای خواب و بیداری کودک یک برنامه منظم تنظیم کنید.

4-تلاش کنید تا کودک در طول روز با تنش کمتری روبرو شود.

5-مطمئن شوید که کودک شما در طول روز به اندازه کافی استراحت می‌کند.

6-اجازه ندهید که کودک تا دیروقت بیدار بماند.

7-الگوهای خواب فرزندتان توجه کنید و روالی برای برنامه خواب او در نظر بگیرید. اگر کودک یک روز پرمشغله داشته باشد، والدین باید یک چرت یا خواب نیمروزی در طول روز برای او در نظر بگیرند یا کودک را کمی زودتر از شب های قبل به تختخوابش بفرستند.

8-چنانچه کودک تان وحشت شبانه را روز بعد به یاد نیاورد، در مورد آن با او بحث نکنید.

9-پخش موزیک ملایم، آوردن یک عروسک دلخواه یا انجام تفریح مورد علاقه او می تواند به خواب آرام او کمک کند.

10-کودکی که مشکل وحشت شبانه دارد را به هیچ عنوان نمی توان بیدار کرد.در حقیقت بهتر است برای بیدار کردن کودکتان تلاش نکنید چون ممکن است باعث پریشانی و آشفتگی بیشتر وی شود.

 برای دریافت وقت مشاوره کودک و نوجوان باکلینیک روانشناختی رسش با شماره۸۸۹۷۰۴۹۴-۰۲۱تماس بگیرید