نارکولپسی یاحمله خواب
حملههای خواب در ساعات بیداری را حمله خواب یا خوابتازش یا نارکولپسی (به انگلیسی: Narcolepsy) میگویند. خوابتازش یکی از اختلالات خواب است و عبارت است از میل ناگهانی و مقاومتناپذیر به خواب. مبتلایان به حمله خواب، در پی هیجانهای شدید دچار گرفتگی ماهیچه میشوند. بسیاری از این بیماران به فلج خواب نیز مبتلا هستند. نوجوانان پسر دچار مراحل حمله خواب طولانی میشوند و پس از بیدار شدن از خواب احساس گرسنگی میکنند.
بیماری خوابتازش با پنج علامت خوابآلودگی بیش از حد در طول روز، تنانداختگی (کاتاپلکسی)، فلج خواب (بختک)، توهم پیشاخواب (هیپناگوژیک) و توهم پیشابیداری (هیپنوپامپیک) مشخص میشود. خوابآلودگی بیش از حد در طول روز علامت اصلی و اولیه در خوابتازش است. دمای بدن مبتلایان به حمله خواب، پس از بیدار شدن افزایش مییابد و گاهی خُلق آنها نیز تغییر خواهد کرد. معمولاً مبتلایان به حمله خواب دچار افسردگی هستند. حمله خواب از طریق محرکهای دستگاه عصبی مرکزی درمان میشود.تشخیص موارد نیازمند درمان دارویی بر عهده پزشک است.
چه دلایلی باعث نارکولپسی می شود؟
علت نارکولپسی شناخته شده نیست، با این حال، دانشمندان پیشرفت هایی را در جهت شناسایی ژن هایی که به شدت مرتبط با این اختلال هستند، می کنند این ژن ها تولید مواد شیمیایی در مغز را کنترل می کنند که ممکن است مسئول سیگنال های خواب و بیداری باشند.
بعضی از کارشناسان معتقدند که نارکولپسی ممکن است به علت کمبود تولید ماده شیمیایی به نام هیپوکتین توسط مغز باشد علاوه بر این، محققان ناهنجاری هایی را در نقاط مختلف مغز که مسئول تنظیم خواب هستند را کشف کرده اند.این ناهنجاری ها ظاهرا به پیشرفت علائم مشارکت می کنند و طبق نظر کارشناسان، احتمالا نارکولپسی شامل عوامل متعددی است که باعث اختلال در عملکرد عصبی و اختلالات خواب می شوند.
نشانه های حمله خواب
حمله خواب با علائم و نشانه های زیر مشخص می شود:
_خواب آلودگی: خواب آلودگی مفرط در طول روز.
_کاتاپلکسی: کاتاپلکسی در واقع احساس از دست دادن کنترل ماهیچه، ضعف و شل شدن ناگهانی عضله است. شل شدن عضله در حال بیداری رخ می دهد و می تواند از ضعف خفیف در عضلات صورت تا از دست دادن تعادل و غش کردن باشد. معمولا این حالت از چند ثانیه تا چند دقیقه طول می کشد. پیش از شلی عضله، معمولا هیجان قوی مثل عصبانیت یا شادی رخ می دهد.
_توهمات پیش از خواب: تجربیات روشن و غالبا وحشتناکی اند که در شروع خواب آغاز می شوند. می تواند جنبه های دیداری، شنیداری، لامسه ای و حتی حرکتی داشته باشد؛ مثل صحنه گیر افتادن در آتش.
_فلج خواب (بختک خواب): افراد مبتلا به حمله خواب، معمولا فلج خواب را گزارش می دهند. در این حالت، فرد برای مدت کوتاهی بعد از بیدار شدن، نمی توانند حرکت کنند یا حرف بزنند.
_خواب کوتاه: یک دوره زمانی بسیار کوتاه از خواب است که هنگام انجام فعالیتها (صحبت کردن، قرار دادن اشیا و غیره) رخ می دهد و سپس فرد بیدار میگردد، بدون آن که چیزی به خاطر بیاورد.
_بیداری شب: افراد مبتلا به نارکولپسی ممکن است در طول شب دچار بیخوابی، گرگرفتگی و افزایش ضربان قلب گردند.خوشبختانه شلی عضله، توهمات پیش از خواب و فلج خواب به مرور کم می شوند، هرچند خواب آلودگی در طول روز ظاهرا با افزایش سن کم نمی شود.
نحوه زندگی با بیماری نارکولپسی
تغییرات شیوه زندگی نیز به نوبه خود میتوانند به درمان این بیماری کمک کنند. این تغییرات شامل توجه به بهداشت خواب، برنامه ریزی، ایجاد یک تمرین طبیعی و برنامه غذایی است.در اینجا به برخی از دستورالعملها جهت بهداشت خواب خوب اشاره کردهایم:تنها زمانی که دچار خواب آلودگی میشوید به رختخواب بروید.اگر پس از گذشت 20 دقیقه به خواب نرفتید، از رختخواب بیرون بیایید.از بستر خود فقط برای خواب و رابطه جنسی استفاده کنید.دمای اتاق خوابتان باید مناسب باشد.حداقل 7 ساعت در طول شبانه روز بخوابید.روشنایی را در شب به حداقل برسانید.هرگز شبها از غذاهای چرب و سنگین استفاده نکنید و اگر قبل از خواب گرسنه هستید یک میان وعده سبک و سالم میل نمایید.
مصرف مایعات قبل از خواب را کاهش دهید.ورزش منظم و حفظ یک رژیم غذایی سالم را فراموش نکنید.از مصرف کافئین در اواخر بعدازظهر یا شب اجتناب ورزید.از مصرف الکل بپرهیزید.
