فوبیا حیوانات و روش های درمان
فوبیا یا هراس از حیوانات طبقه ای از هراس های خاص نسبت به حیوانات خاص است . نمونه های خاص زوفوبیا می تواند آنتوموفیوبیا ، مانند زنبورها ، ترس از عنکبوتها ( آراکنوفوبیا ) ، پرندگان (اورنیتوفوبیا) و مارها ( افییدوفوبیا ) باشد . زیگموند فروید می گوید : هراس حیوانات یکی از شایع ترین بیماری های روانگردان در کودکان است. هراس از حیوانات می تواند باعث ایجاد اختلال در زندگی روزمره ، عبور و مرور به صورت پیاده و حضور در طبیعت شود .
فوبیا اختلالات اضطرابی شناخته شده ایست که انسان از موضوعی ترس دارد و زوفوبیا یکی از شایع ترین هراس های خاص است . تحقیقات انجام شده در مورد این هراس نشان داده است که ژنتیک نیز بر اختلالات فوبیا از حیوانات تاثیر گذار است . اغلب حیواناتی مانند مارها ، عنکبوتها ، حشرات و غیره واکنش منزجر کننده و ترس را در ما تحریک می کنند. تا حدی این ترس برای بقای گونه های انسانی ضروری است. وجود ترس در برابر حیوانات وحشی و ترسی که باعث کنترل ارتباط بین انسان و حیوان باشد ، برای سلامت انسان مفید است . اما اگر این ترس از حد طبیعی خود بیشتر شود ، نیاز به درمان فوبیا حیوانات در انسان است .
تفاوت ترس و فوبیا
لازم است بدانیم ترس یک واکنش روانی است طبیعی به عاملی واقعی است. اما در شرایطی که ترس منطقی نباشد و میزان ترس تبدیل به اضطراب و یا وحشت زدگی شود، قطعا فرد باید بداند که دچار فوبیا شده است. مثلا در نظر بگیرید که آسانسور به خودی خود ترسی ندارد ولی برای کسی که فوبی فضای بسته دارد می تواند باعث بروز سطح بالایی از اضطراب برای او شود. لازم به ذکر است که کاهش ترس و اضطراب حیوانات در مرکز مشاوره مکث با دقت و سرعت خاصی انجام می شود.
علل فوبیا حیوانات
هراس حیوانات یک اختلال رایج در سراسر دنیا است . در بسیاری از موارد ، این فوبیا بر اثر خاطره ای منفی از حیوانات و ارتباط با آن ها در دوران کودکی ناشی می شود . در بعضی موارد ، ترس به خودی خود و بدون هیچ گونه درمان خاصی برطرف می شود. در موارد شدید دیگر ، هراس در تمام طول عمر شخص ادامه دارد و نیاز به درمان فوبیا حیوانات به کمک مشاوران و دوره های درمانی است .
علائم فوبیا حیوانات
علائم ناشی از فوبیای حیوانات بسیار واقعی و ناراحت کننده است و واکنش های جسمی و همچنین واکنشهای روانی در افراد دارد . تماس با حیوان یا در برخی موارد فقط در فکر کردن و تصور کردن در مورد حیوان ، ممکن است علائم زیر را ایجاد کند:-تعریق-لرزیدن-بیش فعالی-تپش قلب و دردهای قفسه سینه،حالت تهوع،سرگیجه، احساس وحشت، دوری شدید از حیوان، دخالت در فعالیتهای عادی به دلیل ترس از حیوان،اضطراب بیش از حد و احساس عذاب.هراس حیوانات متفاوت از ترس واقع بینانه از حیوان خطرناک یا نگرانی از تعامل ناخوشایند با یک نوع خاص از حیوانات است. ترس سالم یک پاسخ طبیعی به یک خطر واقعی است ، در حالی که فوبیا یک واکنش شدید یا غیر منطقی را ایجاد می کند که زندگی عادی فرد را مختل می کند. اگرچه هنوز علت فوبیا از حیوانات ناشناخته است، اما مطالعات نشان می دهد که بین فوبیای والدین و فرزندشان ارتباط وجود دارد.
درمان فوبی حیوانات
در بین انواع فوبیاها، فوبی حیوانات از جمله موارد نسبتا راحت برای درمان است؛ چراکه علت این فوبیا یا ترس موردی کاملا ملموس است. در فوبی حیوانات افراد بطور مشخص از حیوانات میترسند.بهترین روش برای رهایی از هر نوع ترسی، بررسی و روبرو شدن با اساس و ریشه هراس است و روش درمان فوبی حیوانات هم از این قاعده مستثنا نیست روش های درمانی فوبی حیوانات می تواند شامل اقدامات زیر باشد:
یکی از رایجترین روشهای درمان فوبیاهای خاص، روش درمانی رفتاری-شناختی است که طی آن از یک شیوهحساسیتزدایی به کار گرفته میشود. در این شیوه، فرد را با یک روش حسابشده و مصون در معرض موضوع یا موقعیتی که از آن ترس دارد، قرار میدهند که معمولترین آن شیوه حساسیتزدایی تدریجی است. مثلاً فرد با کمک دکتر یا درمانگر نخست در ذهن و با کمک قوه تخیل و سپس در واقعیت با عامل ترس مواجه میشود. به عنوان مثال از فرد میخواهند تا ابتدا سگ را در ذهن مجسم کند، سپس عکسهایی از سگ را ببیند، و سرانجام در واقعیت به یک سگ نگاه کند و او را لمس کند. البته بین این مراحل، به اندازه کافی فاصله در نظر گرفته میشود. در ادامه با راهکارهایی اورده ایم که می توانید این با این فوبی در خود مقابله کنید
۱. گام اول در درمان فوبیا شناخت ترستان است
اگر در تعیین دقیق فوبیایتان با مشکل مواجه هستید، فهرستی از چیزهایی را بنویسید که باعث ترس شما میشوند. ممکن است اینگونه بتوانید ترس اصلیتان را شناسایی کنید و در درمان فوبیا موفق باشید.
۲. اهدافتان را بنویسید.
برای درمان فوبیا سعی کنید اهداف ملموس و دستیافتنی وضع کنید. این کار میتواند در طول دورهی درمان فوبیا کمکرسان باشد که از مزایای این اهداف بهره بگیرید. مجموعهای از اهداف را در سطوح مختلف بنویسید. دستاوردهای کوچک میتواند به شما در رسیدن به اهداف سختتر کمک کند. مثلا می خواهم ترس از سگ یا مار را در خود از بین ببرم.
۳. یک استراتژی مقابلهای داشته باشید.
باید بدانید که استراتژی مقابلهایتان بهتر است با دستیابی به اهدافتان تغییر کند. هرچند ممکن است در ابتدا با مشغول کردن خودتان به کارهای دیگر با این ترس مقابله کنید، ولی ممکن است در نهایت بتوانید برای دورههای زمانی کوتاهی با ترستان مقابله کنید
۴. از تکنیکهای آرامشبخش استفاده کنید
تمرینی را پیدا کنید که به شما آرامش میبخشد. هر فردی به شیوه ي مختلفی به آرامش میرسد، پس روشی را پیدا کنید که برای شما کارساز است. ممکن است تنها یک صحنهی آرامشبخش را تصور کنید، تنشهای بدنتان را آزاد کنید، تمرین تنفس کنید، یا مراقبه کنید. به این روش،وقتی با فوبیایتان مواجه میشوید، میتوانید بر ترستان فائق بیائید و درمان فوبیا موفقی داشته باشید.
۵. موقعیتهایی را بنویسید که با فوبیایتان مواجه میشوید.
تا جاییکه امکان دارد با جزئیات این کار را انجام دهید و تمام تجاربی را که داشتهاید بنویسید، از یک اضطراب کم گرفته تا وحشتناکترین آنها. این کار به شما کمک خواهد کرد با ترستان در سطوح مختلف برخورد کنید. بهعنوان مثال، اگر از سگ میترسید ممکن است از تصور سگ، تا مواجه شدن و لمس یک سگ خانگی دچار وحشت شوید. پس به ترتیب ترستان را روی کاغذ بیاورید.
۶. موقعیتها را رتبهبندی کنید.
فهرست موقعیتهایتان را براساس اضطرابآورترین و ترسناکترین آنها رتبهبندی کنید. فهرستتان را با موقعیتهایی شروع کنید که شما را کمی مضطراب میکنند. ترسناکترین موقعیتها را در انتها قرار دهید. بهعنوان مثال، اگر از سگ میترسید، فهرست شما احتمالا با نگاه کردن به تصویر یک سگ شروع شود و به دیدن یک سگ بیرون از پنجره، آن سوی خیابان برسد، و با دیدن یک سگ بزرگ بدون قلاده تمام شود.
۷. کم کم در فهرستتان به پیش بروید
وقتی بر یکی از موارد فهرست مسلط شدید، بهسراغ مورد بعد بروید تا زمانیکه به ترسناکترین موقعیتتان برسید. موفق شدن در برخی موارد ممکن است به زمان بسیار زیادی نیاز داشته باشد. بهعنوان مثال، شما بر ترستان نسبت به تصویر یک عنکبوت زودتر از گرفتن یک عنکبوت در دست غلبه میکنید.
۸. در واقعیت به دنبال این موقعیتها باشید.
وقتی با تجسم و حفظ آرامش این فهرست را به پایان رساندید، به دنبال فوبیایتان رد زندگی واقع بگردید.
قبل از آنکه به سراغ موقعیتهای ترسناک بروید، با موقعیتهایی شروع کنید که کمترین اضطراب را برایتان ایجاد میکنند.
۹. به مقابله با ترستان ادامه دهید.
حتی زمانیکه بر بزرگترین ترستان غلبه کردید، بازهم به قرار گرفتن در موقعیت های ترسآور ادامه دهید تا این ترس هیچگاه دوباره بازنگردد. در معرض مداوم این ترس قرار گرفتن به شما اجازه میدهد واکنشتان را نسبت به این ترس مدیریت کنید.
۱۰. برای کاری که بهخوبی از پس آن برآمدهاید به خودتان پاداش دهید.
شاید یکی از دلایلی که از سگ میترسید این است که تجربهی بدی در کودکی داشتهاید. ذهن شما به این تجربه چنگ میزند، و آن را به فوبیا تبدیل میکند. زمانیکه بر این ترستان پیروز شوید و بدون احساس ترس با یک سگ بزرگ مواجه شوید، به خودتان پاداش دهید. یک بستنی خوشمزه یا قهوهای که دوست دارید را بخورید. با اینکار ذهنتان شروع میکند به پیوند دادن چیزهای خوب به آنچه که تا امروز حسابی از آن میترسیدید.
اگر احساس کردید گیر افتادهاید و نمیتوانید کاری انجام دهید از کمک خواستن از دیگران نترسید. ممکن است فردی که از او کمک میخواهید بتوانید در غلبه بر این ترس به شما کمک کند. گاهی نیاز هست با متخصصی مشورت کنید تا برخی باورهای مشکل ساز و مرتبط با ترستان را از بین ببرد.