شخصیت‌های منفعل پرخاشگر الگویی دائمی و فراگیر از نگرش‌های بدبینانه نسبت به امور مختلف نشان می‌دهند. این افراد در مقابل تقاضاهای محیطی و انتظارات شغلی-اجتماعی به جای اینکه آشکارا مخالفت یا پرخاشگری خود را نشان دهند، منفی کاری و کارشکنی می‌کنند. بنابراین گفته می‌شود این افراد به شکل منفعلانه، پرخاشگری می‌کنند. بهره‌گیری از مهارتهای ارتباطی مؤثر می‌تواند به این افراد کمک کند. برای اطلاع از چنین مهارت‌هایی مقاله ارتباط موثر را بخوانید.
افراد مبتلا به جای اینکه احساسات منفی خود را مستقیما بروز دهند، آنها را به شکلی مخفیانه و زیرکانه در رفتار خود نشان می‌دهند. در واقع این عمل باعث می‌شود بین آنچه می‌گویند و آنچه انجام می‌دهند، فاصله و تفاوت زیادی باشد. برای مثال هنگامی که از یک فرد منفعل پرخاشگر در مورد یک مسافرت سوال شود، خود را موافق تمام برنامه‌ها نشان می‌دهد. این در حالیست که در باطن ناراضی است. در عوض موقع قرار دیر می‌آید، هنگام مسافرت نق می‌زند و رفتارهای کارشکنانۀ دیگری انجام می‌دهد.
علت شکل گیری شخصیت منفعل پرخاشگر
بسیاری مواقع اختلال شخصیتی نشانه‌ای از وجود افسردگی در فرد است و از این بیماری نشأت می‌گیرد. برای اطلاع بیشتر پیشنهاد می‌کنیم مقاله افسردگی را مطالعه کنید. ریشه‌های یک شخصیت منفعل پرخاشگر در گذشته فرد قابل شناسایی است. دلایل احتمالی که فرد به شیوه منفعلانه پرخاشگری می‌کند، شامل موارد زیر می‌باشد:
خانوادۀ نا ایمن
هنگامی که فضای خانوادگی بسته باشد و کودک مجال ابراز خشم یا ناامیدی خود را نداشته باشد، مجبور به سرکوب خشم خود شده‌اند. این خشم سرکوب شده از کانال‌های دیگری به ظهور می‌رسد. مثلا کودک یاد می‌گیرد که به جای بیان واضح مخالفت و خشم خود نق بزند، لجبازی کند یا زیرکانه عصبانیت خود را بروز دهد.
نداشتن مهارتهای مقابله‌ای
کودکان یا بزرگسالانی که به پرخاشگری منفعلانه روی می‌آورند، هرگز یاد نگرفته‌اند چگونه خشم خود را نشان دهند. در واقع آنها مهارت مدیریت و کنترل خشم و ابراز وجود ندارند. برای رفع این موضوع مطالعه مقاله کنترل خشم می‌تواند اطلاعات مفیدی را در اختیارتان قرار دهد.
خشم پنهان
چنین افرادی خشم‌های سرکوب شده و پنهان زیادی از دوران کودکی خود انباشته‌اند. در واقع حجم این خشم‌ها انقدر زیاد است که دیگر نمی‌توانند منفعل باشند و چون راه بهتری برای ابراز آن نمی‌شناسند، آن را منفعلانه ابراز می‌کنند.
منفعلانه در محل کار:
این شخص در محل کار، به عنوان یک کارمند یا کارفرمای مهاجم غیر فعال می تواند از این تکنیک ها به عنوان یک نوع کنترل و / یا ارعاب استفاده کند.کارگر ممکن است ترشرویی کند، قیافه بگیرد، از درون ناراحت شود و اخم کند وقتی که کاری انجام داده می شود و یا مودبانه موافقند و پس از آن سالها طول می کشد تا انجام شود با انجام این کار، آنها از امیدشان دلسرد می شوند و دوباره تقاضای این کار را نخواهند کرد.کارفرمایان همچنین می توانند در مواجهه با مشکلات کارکنان، از خشم منفعل استفاده کنند که در زمان مقابله با مشکلات کارکنان، دیگر چشمشان چیزی را نمی بیند، با حقایق روبرو نمی شوند و با گردن کلفتی و ارعاب و تهدید دلایل را حل می کنند ، این رفتارهای اجتناب ناپذیر می تواند به افراد و تیم های سازمان ها آسیب بزند.
شخصیت منفعل پرخاشگر
پنج نکته برای مقابله با رفتار خشونت و پرخاشگری منفعلانه در دیگران:
1. بدانید که چگونه خشونت منفعلانه عمل می کند و سعی در درک شریک زندگی خود داشته باشید.
2. به شریک زندگی خود توضیح دهید که چگونه رفتارش بر شما تاثیر می گذارد.آرام و بدون محکوم کردن صحبت کنید – به عنوان مثال صحبت در مورد چگونگی احساستان و آنچه شما فکر می کنید بدون استفاده از زبان بر وضعیت تاثیر می گذارد به عنوان مثال، شما ممکن است بگویید که ” من با طرز رفتار تو ناراحت شدم” به جای ” تو اینکار را انجام دادی، آن کار را انجام دادی”.
3. از پاسخ های خود به دیگران و خودتان آگاه باشید – خود را برای رفتار و واکنش دیگران سرزنش نکنید.
4. در مورد قسمت خود در وضعیت صادق باشید، اگر رفتار تهاجمی و خشن منفعلانه دیگران به نحوی منفی روی شما تاثیر می گذارد، مرزهای مشخصی را در اطراف خود تنظیم کنید – قوانینی برای آنچه شما قبول می کنید و قبول نمی کنید.
5. قوی و متمرکز باقی بمانید و زندگی خود را به شیوه ای مثبت ادامه دهید.
درمان های اختلال شخصیت منفعل- پرخاشگر
دارو درمانی:
استفاده از بنزودیازپین‌ها به ویژه داروهای ضد اضطراب و ضد افسردگی ها جهت کاهش اضطراب های بین فردی و باز جذب سروتونین در این افراد موثر است. هر چند این داروها به پیشبرد روان درمانی کمک می کند امّا دارو درمانی به تنهایی برای درمان این اختلال توصیه نمی شود.
روان درمانی:
-شناخت درمانی: تغییر نگرش های منفی و جانشین کردن الگو های فکری مناسب تر در رابطه با خود، دیگران و آینده.
-رفتار درمانی: فراهم ساختن تجربیات خوشایند تر و آموزش نحوه ریلکسیشن و …
-خانواده درمانی: کمک بیمار و خانواده او جهت غلبه بر مشکلات و کنار آمدن موثر تر
-درمان مبتنی بر بینش و آگاهی و فردی: در این روش درمانی، فرد می تواند مواردی که منجر به شکل گیری فرایند افسردگی او شده را کشف و بررسی کند، و وضعیت روابط فعلی بیمار با اطرافیان و یا تحلیل وضعیت هیجانات و یا احساس مربوط به طرد شدن در دوران کودکی نیز مورد ارزیابی قرار می گیرد.
-درمان بی فردی و ارتباطی: آموزش مهارتهای مقابله ای و ..
در صورتی که جز این دسته از افراد هستید و یا با افراد دارای اختلال شخصیت منفعل- پرخاشگر در ارتباط هستید، ضرورت دارد که در راستای حفظ و ارتقای سلامت روانی خود و آنها با روانشناسان متخصص این حوزه در مرکز صدای آرامش در ارتباط باشید.
