بسیار از زنان برخی علائم نا خوشایند یا ناراحت کننده را طی چرخه قاعدگی خود احساس می کنند. در بعضی از زنان این نشانه ها قابل توجه ولی کوتاه مدت بوده و ناتوان کننده نیستند. اما بعضی دیگر ممکن است یک یا دو نشانه از دامنه وسیع نشانه ها را که موقتاً عملکرد طبیعی شان را مختل می کند داشته باشند. این نشانه ها ممکن است از چند ساعت تا چند ماه تداوم داشته باشد. نوع و شدت نشانه ها در افراد مختلف متفاوت است. به این گروه از نشانه ها سندرم پیش از قاعدگی یا در اصطلاح PMSگفته می شود. گرچه این نشانه ها معمولاً با شروع دوره قاعدگی متوقف می شوند، در بعضی زنان نشانه ها ممکن است در طی این دوره و پس از آن نیز ادامه پیدا کند
چه عاملی باعث ایجاد سندرم پیش از قاعدگی می شود؟
به نظر می رسد این سندرم وابسته به نوسانات سطح استروژن و پروژسترون باشد. موارد زیر به عنوان علل ممکن سندرم پیش از قاعدگی مطرح شده اند.
– عدم تعادل استروژن و پروژسترون
– افزایش آلدوسترون یا ADH (هورمونی که در تنظیم متابولیسم سدیم، کلر و پتاسیم شرکت می کند)
تغییر متابولیسم کربوهیدراتها
– افت قند خون
– افزایش پرولاکتین (هورمونی که رشد پستانها را تحریک می کند)
– آلرژی به پروژسترون
– احتباس آب و سدیم در کلیه ها
– علل روانی
تغییرات دوره ای در هورمون ها: نشانه ها و علائم سندروم پیش از قاعدگی با تغییرات هورمونی تغییر می کنند و با حاملگی و یائسگی ناپدید می شوند.
تغییرات شیمیایی در مغز: نوسانات سروتونین، یک ماده شیمیایی مغزی (انتقال دهنده عصبی) که به نظر می رسد نقش مهمی را در حالت های خلقی ایفا می کند، می تواند علائم PMS را ایجاد کند. مقدار کافی از سروتونین ممکن است باعث افسردگی قبل از قاعدگی، خستگی، افزایش اشتها به غذا و مشکلات خواب شود.
افسردگی: برخی از زنان مبتلا به سندرم شدید قبل از قاعدگی مبتلا به افسردگی تشخیص داده نشده هستند، گرچه افسردگی به تنهایی باعث ایجاد تمام نشانه ها نمی شود.
علائم شایع سندرم پیش از قاعدگی:
علائم سایکولوژیک:
-خستگی و ضعف 90 درصد و بالا تر
-خلق و خوی متغییر (عصبانیت و غمگینی متناوب)
-افسردگی
-حملات گریه
-دوری از اجتماعات
-فراموشی
-کاهش قدرت تمرکز
-اختلال خواب
-افزایش و کاهش میل جنسی
-افزایش تمایلات خودکشی
-علائم فیزیکی:
-نفخ شکم (90 درصد)
-درد
-حساسیت پستان ها
-جوش
-تغییرات اشتها و ذائقه
-احتباس آب و ادم اندام ها (ورم اندام ها)
-سر درد
-اختلال گوارشی
-گر گرفتگی
-تپش قلب
-سر گیجه
سندروم پیش از قاعدگی چگونه تشخیص داده میشود؟
تا کنون روشی قطعی برای تشخیص سندروم پیش از قاعدگی شناسایی نشده است، آزمایشی هم برای تشخیص آن وجود ندارد. اگر در جریان چرخهی قاعدگی هر ماه علائم مخصوصی را تجربه میکنید، پزشک با ارزیابی آنها در مورد احتمال ابتلا به PMS نتیجه گیری خواهد کرد.
پزشک از فرد می خواهد که به مدت دو چرخه قاعدگی علائم و نشانههای خود را به صورت دقیق در تقویم یادداشت کند، این کار به تشخیص دقیقتر سندروم کمک میکند.
روزی که علائم شروع میشود و روزی که علائم از بین میروند را به دقت یادداشت کنید. تاریخ آغاز و پایان عادت ماهیانه خود را هم در تقویم علامت بزنید.
نکاتی در مورد کنترل و بهبود PMS
-خوردن کربوهیدراتهای منسجم (مثل غلات سبوس دار و نانهای سبوس دار، ماکارونی و غلات)، فیبر و پروتئین. کنترل و کاهش مصرف قند و چربی
-اجتناب از نمک برای چند روز آخر قبل از دوره خود برای کاهش نفخ و احتباس مایعات (پف کردن به دلیل تجمع مایعات زیر پوست)
-قطع مصرف کافئین برای کمتر کردن احساس تنش، و تحریکپذیری و برای کاهش درد پستان
-قطع مصرف الکل، نوشیدن الکل قبل از دوره باعث احساس افسردگی بیشتر میشود.
-افزایش غذا خوردن تا ۶ وعده غذایی کوچک در روز به جای ۳ وعده بزرگتر
-ورزشهای هوازی، تا ۳۰ دقیقه، ۴ تا ۶ بار در هفته
-خواب کافی حدود ۸ ساعت در شب
-نگه داشتن یک برنامه منظم از غذا، قبل از خواب و ورزش
-دوری از حوادث استرس زا تا هفته بعد از دوره
* ویتامینها و داروهای خانگی دیگر: ممکن است شما در جای دیگر دربارهٔ تأثیر برخی از ویتامینها و مکملهای دیگر خوانده باشید، از جمله ویتامین B۶، ویتامین E، منیزیم، منگنز و تریپتوفان، میتواند کمک به رفع PMS کند. مطالعات زیادی در مورد این درمان وجود ندارد، و این امکان وجود دارد که این درمانها آسیب بیشتری برسانند. برای مثال، ویتامین B۶ و ویتامین E میتواند عوارض جانبی را افزایش دهند.
از سوی دیگر، مصرف قرصهای کلسیم ممکن است علائم احتباس آب (پف کردن به دلیل تجمع مایعات زیر پوست)، انقباض عضلات و درد پشت را کاهش دهد. حدود ۱٬۰۰۰ میلیگرم کلسیم در روز احتمالاً نمیتواند مضر باشد، به خصوص به دلیل اینکه کلسیم مزایای بسیاری دیگری از قبیل استحکام استخوانها را دارد
درمان سندروم پیش از قاعدگی
دارودرمانی:
توجه داشته باشید که برای درمان دارویی فقط با صلاحدید پزشک اقدام کنید.
برای بسیاری از زنان، تغییرات شیوه ی زندگی می تواند به کاهش علائم PMS کمک کند. اما بسته به شدت علائم، پزشک ممکن است یک یا چند دارو برای سندرم پیش از قاعدگی تجویز کند.
تاثیرگذاری داروها در کاهش علائم در میان زنان متفاوت است. معمولا داروهای تجویز شده برای سندرم پیش از قاعدگی عبارتند از:
داروهای ضد افسردگی مهار کننده ی باز جذب سروتونین (SSRI): شامل فلوکستین، پاروکستین، سرترالین و غیره هستند، که در کاهش علائم خلقی موفق بوده اند. SSRI درمان خط اول برای PMS شدید و یا PMDD هستند و روزانه مصرف می شوند. اما برای بعضی از زنان مبتلا به PMS، مصرف داروهای ضد افسردگی ممکن است فقط به دو هفته قبل از شروع قاعدگی محدود شود.
داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID): مصرف NSAID ها مانند ibuprofen، یا ناپروکسن سدیم می تواند باعث کاهش درد و ناراحتی در پستان شود.
دیورتیک ها: وقتی ورزش و محدود کردن مصرف نمک برای کاهش وزن، تورم و بادکردن و نفخPMS کافی نیست، مصرف قرص های ادرارآور(دیورتیک ها) می تواند به بدن کمک کند که مایع اضافی را از طریق کلیه ها دفع کند. Spironolactone یک دیورتیک است که می تواند به کاهش برخی علائم PMS کمک کند.
قرص های هورمونی پیشگیری از بارداری: این داروهای تجویزی مانع تخمک گذاری می شوند، که ممکن است سبب تسکین علائم PMS شود.
تغییر شیوهی زندگی و درمان خانگی:
گاهی اوقات می توانید با تغییر در نحوه ی غذا خوردن، ورزش کردن و کنترل زندگی روزمره خود علائم سندروم پیش از قاعدگی را کنترل کنید یا آنها را کاهش دهید. این نکات را امتحان کنید:
تغذیه خود را تغییر دهید.
خوردن وعده های غذایی کوچکتر به تعداد بیشتر برای کاهش نفخ و احساس سیری.
محدود کردن مصرف نمک و غذاهای شور برای کاهش نفخ و احتباس مایعات.
مصرف غذاهای سرشار از کربوهیدرات های پیچیده، مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل
مصرف غذاهای غنی از کلسیم. اگر به علت عدم تحمل لبنیات قادر به مصرف محصولات لبنی نیستید یا کلسیم کافی از رژیم غذایی خود دریافت نمی کنید، یک مکمل کلسیم روزانه ممکن است کمک کند.
اجتناب از کافئین و الکل.
ورزش را در برنامه معمول و روزانه خود بگنجانید.
خود را متعهد سازید که در بیشتر روزهای هفته، حداقل ۳۰ دقیقه پیاده روی سریع، دوچرخه سواری، شنا یا فعالیت های هوازی دیگر را انجام دهید. ورزش منظم روزانه می تواند به بهبود کلی سلامت شما و کاهش علائمی مانند خستگی و خلق و خوی افسرده کمک کند.
راه کارهای کاهش استرس در سندروم پیش از قاعدگی:
به اندازه ی کافی بخوابید.
تمرین آرامش و ریلکس کردن عضلانی و یا تنفس عمیق برای کمک به کاهش سردرد، اضطراب یا مشکلات خواب (بی خوابی).
یوگا یا ماساژ برای استراحت و تسکین استرس را امتحان کنید
برای دریافت وقت مشاوره باکلینیک روانشناختی رسش با شماره۸۸۹۷۰۴۹۴-۰۲۱تماس بگیرید