اختلال وسواس کندن پوست (به انگلیسی: Excoriation disorder) یا دِراماتیلومِیْنیا (به انگلیسی: Dermatillomania) یک اختلال روانی است که در آن فرد، بهطور مکرر پوست بدن خود(معمولاً پوست خشک شده روی زخم ها) را میکند و باعث آسیب دیدن پوست خود میشود.
نتایج تحقیقات در این زمینه به این موضوع اشاره میکند که که کندن مکرر پوست بیشتر به یک رفتار مکرر بدنی – رفتاری که در آن، فرد، کاری را پیوسته تکرار میکند – شباهت دارد ولی دیگر تحقیقات در این زمینه، استدلال میکنند که این اختلال به دلیل برخی از حالات، بیشتر به اختلال استفاده از مواد – چه دارویی چه مخدر – شباهت دارد که فرد در آن به چیزی خاص اعتیاد پیدا میکند. دو راه اصلی برای درمان این اختلال وجود دارد که یکی درمان دارویی و دیگری مداخله رفتاری است.
کندن مکرر پوست که به ضایعات پوستی منجر میشود. این افراد پوست صورت، دست یا بازو را بیش از سایر نواحی بدن میکنند و اعضای بدن خود را دچار ضایعه می نمایند. همچنین این افراد پوست سالم، پوست ناهموار، جوش یا پینه یا زخمهای ناشی از کندنهای قبلی را نیز میکنند. فرد مبتلا این کار را با استفاده از ناخن، موچین، سنجاق ته گرد یا اشیای نوک تیز انجام میدهد و در برخی موارد با فشردن و مالیدن و گاز گرفتن پوست خود را میکند. این رفتار چند ساعت در روز انجام میشود و ماهها یا سالها ادامه می یابد.
افرادی که گرفتار این اختلال هستند، روزانه دست کم یک ساعت صرف پوست کندن، فکر کردن به آن و مقاومت در برابر میل به پوست کندن میکنند. این اختلال در 4/1 درصد جمعیت به چشم می خورد و زنان چند برابر بیشتر از مردان به این اختلال مبتلا هستند. شروع آن معمولاً در دوره نوجوانی و همراه با آغاز بلوغ یا پس از آن است و غالباً با یک مشکل پوستی مانند آکنه یا جوش شروع میشود.
مرور تاریخچه اختلالهای روانی حاکی از این است که در بیست سال پیش اختلال پوست کنی نسبت به سایر اختلالات شایع روانشناختی کمتر مورد توجه تخصصی و بالینی بودهاست. با این حال، مطالعات نشان میدهد که این اختلال از شیوع بالایی بر خوردار است.این اختلال معمولاً با اختلالهای دیگری مانند وسواس فکری ـ عملی، وسواس موکنی (اختلال کندن مو) و نیز اختلال افسردگی شدید همراه است. اختلال وسواس کندن پوست یا بر حسب برخی متون ناخن کشی، با خراش دادن و کندن مداوم پوست مشخص میشود که منجر به آشفتگی و اختلال در عملکرد فرد میشود.
اختلال کندن پوست، هم در کودکان و هم در جوانان ممکن است رخ دهد. درواقع هرکسی با هر سنی در معرض ابتلا به این نوع وسواس قرار دارد. این عارضه در شرایط زیر تشدید میشود:
۱. پس از یک عارضهی پوستی مثل جوش، عفونت پوستی یا جراحت؛ فرد ممکن است جای زخم یا جای جوش را بکند. او با اینکار باعث ایجاد جراحت بیشتر میشود و از بهبودی زخم و عارضه پوستی جلوگیری میکند. هرچه بیشتری اینکار را انجام دهد، پوست بیشتر دچار خارش میشود و فرد بیشتر زخم را میکند؛ و این چرخه ادامه پیدا میکند…
۲. هنگام تحمل فشار یا استرس؛ شما ممکن است یکبار هنگام استرس گوشهی ناخن، پوست لب یا جای زخم را کنده و احساس آرامش بیشتری را تجربه کرده باشید. بعد از این تجربهی روانی خوشایند ممکن است این عمل به یک عادت و بعد به یک اختلال تبدیل شود.
نشانه های وسواس در هر کدام از انواع آن دارای تشابهاتی است، اما اختصاصا علائم و نشانه های اختلال پوست کنی بر اساس راهنمای تشخیصی و آماری بیماری های روانی (DSM) به شرح زیر هست:
-وجود دوره های پوست کنی که به آسیب رسانی به بافت پوست منجر می شود.
-تلاش برای ترک پوست کنی و انجام اقداماتی در جهت آن.
-به وجود آمدن مشکلاتی در زمینه فردی و اجتماعی در زندگی فرد مبتلا به واسطه اختلال پوست کنی.
-اختلال پوست کنی به دلیل بیماری های جسمانی (مانند بیماری های پوستی)، بیماری های روانی (مانند اسکیزوفرنی و اختلال بادی دیسمورفیک) ایجاد نشده باشد.
علل وسواس پوست کنی
– اختلالات همایند: بعضی از اختلالات مانند وسواس فکری عملی (OCD)، افسردگی و اضطراب می توانند علت زیر بنایی اختلال وسواس پوست کنی باشد.
– نظریه روانکاوی: این نظریه معتقد است که فردِ مبتلا به اختلال پوست کنی، خشم زیادی از وقایع و روابط خود دارد و این خشم را در رفتار های پوست کنی نشان می دهند.
– ناتوانی در مدیریت استرس: افرادی که به این اختلال مبتلا هستند نمی توانند به درستی هیجانات و استرس خود را مدیریت کنند و راه های نادرستی را برای کنترل استرس در پیش می گیرند، مانند کندن پوست.
– افزایش دوپامین: تحقیقات نشان داده است که موادی که سبب افزایش دوپامین در مغز می شوند مانند شیشه و کوکائین، می توانند باعث شوند که فرد حس کند چیزی روی پوستش راه می رود و با رفتار های پوست کنی می خواهند این حس را از بین ببرند.
اختلال وسواس کندن پوست چیست؟
اگر به اختلال کندن پوست مبتلا شدیم چه کنیم؟
اولین قدم برای روبرویی با این مشکل، تحقیق و بررسی سوابق کاری روانشناسان و انتخاب یکی از آنهاست. معمولا انتخاب روانشناس متخصص و کارکشته کار آسانی نیست، اما با کمی تحقیق میتوانید ریسک این کار را به حداقل برسانید. دقت کنید که بهتر است به روانشناس متخصص در حوزهی اختلالات وسواس جبری مراجعه کنید.
همچنین میتوانید همزمان با مراجعه به روانشناس، به متخصص پوست نیز مراجعه کنید تا از سلامت پوست خود مطمئن شوید یا آسیبهایی که به پوست خود رساندهاید را درمان کنید. با این کار به روند درمان اختلال وسواس گونهی خود نیز کمک کردهاید.
درمان وسواس کندن پوست
برای درمان وسواس در ابتدا باید علت اصلی را کشف شود. اگر همانطور که گفته شد اختلالات همایند علت این مساله باشد باید با مشاوره روانشناسی اختلال اصلی حل و فصل شود.راهکار بعدی استفاده از روش “وارونه سازی عادت” است. به دلیل اینکه پوست کندن یک عادت است با این روش سعی می شود تا این عادت جایگزین کار دیگری شود.
روش های مدیریت استرس در درمان این اختلال بسیار اهمیت دارد. به دلیل اینکه این اختلال معمولا در جواب به استرس های محیطی بروز پیدا می کند، در نتیجه باید با روش های مدیریت و درمان استرس فرد را از بروز رفتار های پوست کنی مصون نگه داشت.در موارد شدیدتر میتوان از یک دوره دارودرمانی برای درمان این اختلال بهره برد. داروهای ضد افسردگی مخصوصا گروه SSRIs در درمان این اختلال موثر هستند. همچنین درمان شناختی رفتاری و روانکاوی نیز می تواند برای درمان این اختلال مورد استفاده قرار گیرد. مشاوره وسواس شما را برای دریافت بهترین درمان همراهی میکند.
