اختلال هرزه خواری یا پیکا

یک نوع اختلال خوردن است که فرد به مصرف موادی مانند خاک یا رنگ و چیزهای آلوده که ارزش غذایی ندارند، می پردازند. این اختلال معمولا در دوران کودکی شروع می شود و به ندرت بیش از چند ماه ادامه پیدا می کند و احتمال کنترل و مدیریت آن در کودکانی که به طور وسیع در مقابل مواد غیر خوراکی ناتوان هستند، سخت تر می شود. در صورت مشاهده هرزه خواری، ارزیابی توسط یک متخصص باز هم مورد نیاز است، چراکه ممکن است زیر بنای مشکل ناشی از بیماری های دیگر مثل کم خونی باشد. در ادامه درباره‌ی ویژگی‌ها، علل، عوارض و درمان این بیماری بیشتر توضیح داده می شود.

این عارضه معمولاً کودکان سنین ۶–۱ سال و خانم‌های باردار را گرفتار می‌سازد. این اصطلاح در مورد شیرخواران زیر ۱۸ ماه که هر چیزی را در داخل دهان خود می‌گذارند به کار نمی‌رود زیرا در این سن این کار طبیعی محسوب می‌شود. پایکا بیشتر در کشورهای با وضعیت اقتصادی-اجتماعی ضعیف و در بین زنان باردار و کودکان وجود دارد. این مشکل در افرادی هم که دچار بیماری‌های خاص مثل صرع، عقب ماندگی ذهنی، اوتیسم (در خود ماندگی) یا بیماری‌های روانی هستند اتفاق می‌افتد. البته در بعضی کشورها مثل اوگاندا که خاک مخصوص خوردن به فروش می‌رسد این مسئله یک فرهنگ قابل قبول است. پایکا می‌تواند به علت حمله لارو کرم‌های قلاب دار(Hookworms) به روده ایجاد شود.

ملاکهای تشخیصی اختلال هرزه خواری در DSM-5

1.خوردن مداوم مواد غیرمغذی، غیرغذایی در طول دوره حداقل ۱ ماه.

2-خوردن مواد غیرمغذی، غیرغذایی با سطح رشد فرد نامناسب است.

3-این رفتار خوردن بخشی از شیوه هنجاری که از لحاظ فرهنگی یا اجتماعی تأیید شده باشد نیست.

4-اگر رفتار خوردن در زمینه اختلال روانی دیگر (مثل ناتوانی عقلانی {اختلال عقلانی رشدی}، اختلال طیف اوتیسم، اسکیزوفرنی) یا بیماری جسمی (از جمله حاملگی) روی دهد، به قدر کافی شدید هست که توجه بالینی اضافی را موجه سازد.

یادداشت گذاری:

کد ICD-9-CM برای هرزه خواری ۳۰۷.۵۲ است و برای کودکان یا بزرگسالان استفاده می شود. کدهای ICM-10-CM برای هرزه خواری در کودکان (F98.3) و در بزرگسالان (F50.8).

مهم:کتاب هیپنوتیزم بالینی

علل پیکا (هرزه خواری)

از جمله مهمترین علل ابتلا به هرزه خواری می توان به موارد زیر اشاره داشت :

_کم خونی ناشی از فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی است و زمانی رخ می دهد که بدن به اندازه ی کافی آهن نداشته باشد. بدن برای تولید هموگلوبین خون نیاز به آهن دارد. به طور بالقوه فرد جهت رفع این نیاز بدن به سمت هرزه خواری پیش می رود.

_سوء تغذیه یکی دیگر از عواملی است که بر شروع هرزه خواری تاثیر دارد. و زمانی رخ می دهد که بدن مقدار لازم مواد مغذی را جذب نکند، و با کمبود مواد معدنی مواجه شود.

_در دوران بارداری مادر به موادی که قبلا علاقه ای نداشته ممکن است ویار پیدا کند در این دوران هرزه خواری نیز احتمال دارد بروز کند، قابل ذکر است که علت مشخصی برای به وجود آمدن ویار غیر خوراکی تا به حال مشخص نشده است.

_به علاوه محیط، عدم نظارت و غفلت والدین، و تاخیر در رشد می تواند سبب افزایش خطر ابتلا باشد.

باید در نظر داشت در بعضی از فرهنگ ها و ادیان خوردن مواد غیر خوراکی جنبه عبادتی، درمانی و یا با ارزش های اجتماعی و آداب و رسوم آن مردم مورد حمایت می باشد، در چنین شرایطی نمی توان این رفتار را هرزه خواری نامید. گاهی این اختلال با انحرافات جنسی همراه می شود، برای اطلاع بیشتر کلیک کنید.

مهم:مشاوره صوتی و تصویری درکلینیک رواشناختی رسش

عوارض هرزه خواری

از جمه مهمترین عوارض هرزه خواری می توان به موارد زیر اشاره داشت :

_خوردن مواد خاصی مثل رنگ که حاوی سرب است باعث مسمومیت می شود همچنین خطر ابتلا به اختلال یادگیری و آسیب مغزی را بالا می برد، بیشترین مرگ و میر ناشی از هرزه خواری با خوردن مواد سمی یا حاوی سرب رخ می دهد.

_خوردن مواد غیر خوراکی می تواند اشتهای فرد را برای خوردن مواد مغذی کم کرده و در نهایت فرد را با کمبود مواد معدنی مورد نیاز بدن و کاهش شدید وزن مواجه کند.

_خوردن برخی از این مواد غیر خوراکی قابل هضم نیست، مثل سنگ یا شن ریزه، که می تواند باعث یبوست و انسداد دستگاه گوارش شود. به علاوه خوردن اشیاء سخت یا تیز (مثل برش های فلزی) منجر به زخم در مری یا روده شده و احتمال ابتلا به عفونت و یا زخم های پیشرونده را به وجود می آورد.

_باکتری ها و انگل های موجود در خاک، یا اشیاء دیگر می تواند عفونت های جدی در برخی موارد باعث آسیب به کلیه و کبد شود.

_طولانی شدن مدت هرزه خواری، ناتوانی در برابر خوردن مواد غیر خوراکی متفرقه، و عدم توانایی فرد در کنترل میل خود می تواند درمان را سخت تر نماید.

بخوانید:فوبیا چیست و چگونه درمان میشود؟؟؟

چند نکته برای والدین

1-با توجه به خطر ناک بودن این اختلال و اینکه این اختلال ممکن است کودک شما را هر لحظه به مرگ نزدیک تر کند،از یک تیم متخصص استفاده کنید تا بتوانید بر این مشکل چیره شوید.این تیم بایستی شامل افرادی باشد که کاملا به تحلیل رفتار مسلط  باشند.از افراد غیر متخصصی که اطلاعات سطحی در مورد این اختلال دارند دوری کنید زیرا این افراد ممکن است با نظریه و راهکارهای غلط خود وضعیت کودکتان را بدتر کنند.

2-در حالی که تیم متخصصین در حال کاربر روی استراتژی های پیشگیری هرزه خواری(پیکا) کودکتان هستند شما نیز شروع به حذف اقلام غیر خوراکی از محیط زندگی کودکتان کنید ولی به یاد داشته باشید که این یک راهکار موقت است نه همیشگی.

3-در فرایند درمان این اختلال همیشه برای رصد نمودن رفتار های کودکتان هوشیار باشید.در غیر اینصورت ممکن است تنها در فرایند درمان رفتاری غلط جایگزین رفتار غلط دیگر گردد.

4-در مواقعی که هرزه خواری(پیکا) توسط کودک برای به دست اوردن توجه دیگران اتفاق می افتد با رعایت نکات ایمنی و سلامت کودکتان تلاش کنید کمترین واکنش را به وی نشان دهید تا با توجه افراطی خود این رفتار را در او نهادینه نکنید.

5-به احتمال فراوان متخصصین علاوه بر استفاده از رویکردABA برای کودک اتیستیک شما از رویکرد های حسی نیز استفاده می کنند .سعی کنید با انها نهایت همکاری را داشته باشید و در صورت امکان این راهکار را شما نیز انجام دهید. یکی از این راهکارها میتواند ماساژ دهانی واستفاده از طعمهای تند و شدید برای بر طرف نمودن طلب تحریک حسی کودک مبتلا به اتیسم باشد.

6-لازم به ذکر است مطالب گفته شده در این مقاله در ارتباط با هرزه خواری در کودکان اُتیستیک بوده و در مورد کودکان غیر اتیستیک از راهکارهای دیگری نیز میتوان استفاده نمود. هرچند علت یابی این اختلال در کودکان خود هدایت کننده متخصصان در ارائه راهکار درمانی است.

درمان پیکا (هرزه خواری)

در ابتدای درمان هرزه خواری باید مشکلات مسمومیت و کمبود مواد مغذی و کم خونی فرد بررسی و رفع شود. سپس درمان های رفتاری، تغییر محیط و آموزش خانواده کمک رسان است. یکی از درمان ها تنبیه فرد در صورت هرزه خواری و دادن پاداش برای خوردن غذاهای طبیعی است. اگر هرزه خواری ناشی از بیماری های دیگر رشدی مثل ناتوانی ذهنی، طیف اوتیسم، و اختلال وسواسی جبری باشد دارو درمانی به همراه درمان های رفتاری می تواند نشانه ها را کاهش دهد.

 علم روانشناسی با پیشرفتی که در دهه های گذشته داشته، توانسته با ابداع روش های مختلف بدون استفاده از دارو درمان بسیاری از بیماری های خلقی را میسر کند. لذا آثار مراجعه به روانشناس در بلند مدت مشهودتر خواهد شد.

برای دریافت وقت مشاوره باکلینیک روانشناختی رسش با شماره۸۸۹۷۰۴۹۴-۰۲۱تماس بگیرید