اختلال تیک

اختلال تیک

بسیاری از افراد در برخی از عضلات خاص به صورت بی اختیار حرکاتی را احساس می کنند. این حرکات ناگهانی و غیر ارادی با نام تیک شناخته می شوند. بیشتر تیک‌ها روی پلک ها و صورت هستند. اما این حرکات ناگهانی امکان دارد در هر جایی از بدن اتفاق بیافتد. در بیشتر مواقع تیک‌ها به صورت موقتی بروز پیدا کرده و نیازی به درمان نیست. اما اگر این حرکات غیر ارادی ناشی از اختلال‌تیک باشد، با تغییر سبک زندگی و درمان قابل کنترل است. علت اختلال‌تیک ممکن است تنها ناشی از یک ناراحتی و اضطراب باشد..برای شناخت بیشتر در  زمینه تشخیص اختلال تیک کلیک کنید.

علت ابتلا به تیک چیست؟

پزشکان هنوز از علت آن، به خصوص ابتلای کودکان به آن مطمئن نیستند.برخی از محققان به این اشاره می کنند که اختلال تیک می تواند نتیجه ناهنجاری های شیمیایی یا فیزیکی در مغز باشد.انتقال دهنده های عصبی مواد شیمیایی هستند که سیگنال ها را در مغز انتقال می دهند.این انتقال دهنده ها می توانند پیام ها را اشتباه مخابره کنند یا چندین و چند بار یک پیام را مخابره کنند که به تیک فیزیکی می انجامد.

انواع اختلال تیک

اختلالات‌تیک به سه دسته کلی اختلال توره، اختلال‌تیک حرکتی یا صوتی مداوم (مزمن)، اختلال‌تیک گذرا تقسیم می شود. هریک شامل موارد زیر است:

اختلال توره 

در اختلال توره تیک‌های متعدد حرکتی وجود دارد و حداقل یک تیک صوتی که البته بروز هم زمان تیک حرکتی و صوتی الزامی ندارد و ممکن است جدا رخ بدهد.دفعات بروز تیک در دوره اختلال کم و زیاد می شود ولی پس از بروز اولین تیک در فرد حداقل یک سال ادامه پیدا می کند.سن شروع اختلال توره قبل از 18 سالگی است.

اختلال تیک حرکتی یا صوتی مداوم (مزمن)

تیک‌هایی حرکتی یا صوتی که به صورت تکی یا متعدد هستند. هر دوی این تیک‌ها با هم بروز نخواهند کرد. دفعات بروز تیک در دوره اختلال کم و زیاد می شود ولی پس از بروز اولین‌تیک در فرد حداقل یک سال ادامه پیدا می کند.سن شروع اختلال‌تیک مزمن قبل از 18 سالگی است.

اختلال تیک گذرا

تیک‌های حرکتی و یا صوتی که منفرد یا متعدد هستند.پس از بروز اولین تیک کمتر از یک سال ادامه می یابد.سن شروع قبل از 18 سالگی است.یکی دیگر از اختلالات مشابه تیک‌ها اختلال حرکاات قالبی است که عموما از دوران کودکی آغاز می شوند.

عوامل خطر و سبب شناسی اختلال تیک

عوامل مربوط به خلق وخوی

تیک‌ها با اضطراب، برانگیختگی، و خستگی بدتر می‌شوند و هنگام فعالیت های آرام و متمرکز، بهتر هستند. افراد هنگامی که مشغول انجام دادن تکالیف درسی یا کارهایی در خاه هستند در مقایسه با زمانیکه در خانه بعد از مدرسه یا هنگام شب استراحت می‌کند، تیک‌های کمتری دارند. رویدادهای استرس زا / تحریک کننده (مثل امتحان دادن، شرکت کردن در فعالیت‌ها تحریک کننده) اغلب تیک‌ها را بدتر می‌کنند.

عوامل محیطی

مشاهده کردن حرکت سر و دست و یا صدا در فرد دیگر که فرد مبتلا به اختلال تیک، حرکت یا صدای مشابهی را بروز دهد، که دیگران اشتباهاً آن را هدفمند تصور می‌کنند. وقتی فرد با صاحبان قدرت تعامل می‌کند(مثل معلمان، سرپرستان،پلیس) این می‌تواند خیلی مشکل ساز باشد.

عوامل ژنتیکی و فیزیولوژیکی

عوامل ژنتیکی و فیزیولوژیکی بر ازار و شدت نشانه تیک تأثیر می‌گذارند. آلل‌های (ژن های ناهمسان مجاور) خطر مهم برای اختلال توره و گونه‌های ژنتیکی نادر در خانواده‌های مبتلا به اختلالات تیک شناسایی شده‌اند. عوارض زایمان، سن بالای مادر، وزن کم به هنگام تولد و سیگار کشیدن مادر در مدت حاملگی، با شدت بدتر تیک ارتباط دارد.

اختلالاتی که ممکن است با تیک اشتباه گرفته شوند

۱-اختلال کُره (CHOREA): اختلال حرکتی ناهنجار و غیر ارادی است که علامت مشخصه آن انقباضات نامنظم و کوتاه و فاقد ریتم میباشد (حرکات تکراری نمیباشند). مانند حرکات سریع و ناگهانی و بدون هدف عضلات صورت، گردن، دستها و پاها.این اختلال حرکتی در پی عفونت باکتریایی استرپتوکوکی و همراه با تب روماتیسمی بروز می یابد.

۲- اختلال دیستونی(DYSTONIA): به انقباضات غیر ارادی ،شدید،دردناک و پایدار عضلات اطلاق میشود. که ممکن است همه عضلات بدن و یا بخشی از آن را درگیر کند. علت اصلی آن ناشناخته است. اما عوامل ژنتیکی، عدم تعادل مواد شیمیایی بدن، آسیب به مغز و مصرف برخی داروها در ایجاد آن دخیل میباشند. مانند: دیستونی گردنی که در آن عضلات گردن ناگهان به یک سمت چرخیده و گردن ثابت می ماند.

۳-میوکلونوس(MYOCLONUS): گرفتگی ماهیچه به پرش و انقباضات سریع و غیر ارادی عضلات گفته میشود.سکسکه کردن یک نوع طبیعی آن است که عضله دیافراگم در آن درگیر میشود.این اختلال معمولا در افراد مبتلا به صرع حساس به نور ایجاد میشود. که میتواند باعث ایجاد حرکات ناهنجار همزمان در دو سمت بدن شود.

نکته:افراد مبتلا به بیماری اوتیسم(AUTISM) نیز ممکن است حرکاتی مشابه تیک از خود بروز دهند.

پیامدهای کارکردی اختلالات تیک

خیلی از افراد مبتلا به تیک خفیف تا متوسط، دچار ناراحتی یا اختلال در عملکرد نمی‌شوند و ممکن است حتی از تیک‌های خود آگاه نباشند. افراد مبتلا به نشانه‌های شدیدتر، عموماً اختلالات بیشتری در زندگی روزمره دارند، اما حتی افراد مبتلا به اختلالات تیک متوسط یا شدید ممکن است عملکرد خوبی داشته باشند. وجود بیماری همزمان، مانند ADHD یا OCD، می‌تواند تأثیر بیشتری بر عملکرد داشته باشد. تیک‌ها به ندرت عملکرد در فعالیت‌های روزمره را مختل می‌کنند و به انزوای اجتماعی، تعارض میان فردی اذیت همسالان، ناتوانی در کارکردن یا رفتن به مدرسه، و کیفیت پایینتر زندگی منجر می‌شوند. امکان دارد که فرد ناراحتی روان شناختی قابل ملاحظه‌ای را نیز تجربه کند. عوارض نادر اختلال توره عبارتند از جراحت جسمانی (ناشی از ضربه زدن به خویش) و جراحت اورتوپدی و عصبی (مثل بیماری دیسک مرتبط با حرکات قوی سر و گردن).

درمان اختلال تیک

۱-تیک های زود گذر نیازی به درمان ندارند.

۲-تیک های مزمن که ممکن است علامت نشانگان تورت باشد، باید تحت نظر پزشک درمان گردد.

۳-درمان دارویی شامل آرام بخشها، ضد افسردگی ها، آنتی سایکوتیک ها و بلوک کننده های دوپامین میباشند.

۴- هیچگاه کودک را بخاطر تیک هایش مورد سرزنش تحقیر قرارندهید و به وی اطمینان خاطر دهید که وی نباید بواسطه آن دچار خجالتزدگی شود.

۵- سعی کنید مشکلات و استرسهای زندگی کودک خود را به حداقل برسانید.

۶- خواب کافی از خستگی کودک کاسته و شدت و تناوب تیک را کاهش میدهد.

 

 برای دریافت وقت مشاوره باکلینیک روانشناختی رسش با شماره۸۸۹۷۰۴۹۴-۰۲۱تماس بگیرید