اختلال اسکیزوافکتیو 

اختلال اسکیزوافکتیو

اختلال اسکیزوافکتیو (انگلیسی: Schizoaffective disorder) (SAD) یک اختلال روانی است که با فرایندهای تفکر غیرطبیعی و احساسات بدون قاعده مشخص می‌شود. تشخیص زمانی داده می‌شود که بیمار دارای ویژگی‌های هر دو بیماری اسکیزوفرنی و اختلال خلق (اختلال دوقطبی یا اختلال افسردگی ماژور) باشد اما علائم بیمار با معیارهای تشخیصی دقیق برای هر یک به تنهایی مطابق نیست. نوع دوقطبی با علائم شیدایی، شیدایی خفیف یا دوره‌های همزمان متمایز می‌شود. نوع افسردگی با علائم افسردگی تنها مشخص می‌شود. افتراق این بیماری با اختلالاتی مثل دوقطبی این است که علائم سایکوتیک نظیر توهم و هذیان در غیاب علائم خلقی بارز حداقل دو هفته باید تداوم داشته باشند، آنگاه تشخیص اسکیزوافکتیو مطرح است.

انواع اختلال اسکیزوفراکتیو

به طور کلی دو نوع اصلی برای اختلال اسکیزوفراکتیو وجود دارد که هرکدام از این دو نوع شامل عوارض و نشانه های مخصوص خود می باشند. این دو نوع شامل موارد زیر می باشد:

اختلال دو قطبی: این نوع اختلال گاهی شامل افسردگی عمده، و گاها شامل بخش هایی از اختلال شیدایی یا مانیا می باشد.

افسردگی: این بخش از بیماری اسکیزوفراکتیو تنها شامل بخش هایی از اختلال افسردگی عمده می باشد.

ملاک­های تشخیصی اسکیزوافکتیو  بر اساس DSM5

الف.  دوره بدون توقف بیماری که در مدت آن، دوره اختلال خلقی اساسی (افسردگی یا مانیک) همراه با ملاک الف اسکیزوفرنی دیده شود.

در دوره افسردگی اساسی باید خلق افسرده وجود داشته باشد.

ب.  هذیان­ها و توهمات به مدت ۲ هفته یا بیشتر در غیاب دوره خلقی اساسی (افسرده یا مانیک) در کل مدت بیماری حداقل یکبار دیده شوند.

ج. وجود نشانه ­های دوره خلقی اساسی در مدت زیادی از کل مدت قسمت­ های فعال و باقی مانده بیماری.

د. این اختلال ناشی از تأثیرات مواد (مثل سوءمصرف مواد مخدر، دارو) یا بیماری جسمانی نباشد.

نوع مانیا: این نوع فرعی در صورتی به کار می ­رود که دوره مانیک بخشی از جلوه بیماری باشد. دوره­ های افسردگی نیز ممکن است روی دهند.

نوع افسردگی: در این نوع فقط دوره­ های افسردگی در بخشی از بیماری ظاهر می شود

نشانه های بیماری اسکیزوفراکتیو

نشانه هایی که در این اختلال وجود دارد می تواند از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. همچنین، شدت این بیماری نیز در همه افراد یکسان نبوده و ممکن است در فردی بسیار وخیم، و در فردی معمولی و خفیف تر باشد. نشانه های این بیماری شامل موارد زیر می باشد:

-شیفتگی یا مانیا

-افسردگی

-کمبود و کاهش اشتها

-تغییرات در الگو های خواب (خوابیدن بیش از حد زیاد یا بسیار کم)

-بی قراری و پر جنب و جوش بودن

-کمبود انرژی

-از دست دادن علاقه و اشتیاق نسبت به فعالیت های معمولی

-احساس بی ارزشی یا نا امیدی

-احساس گناه یا سرزنش کردن خود

-مشکل در فکر کردن و تمرکز کردن

-افکار مربوط به مرگ و خود کوشی

-احساس فعال بودن بیش از حد در کار، زندگی اجتماعی و یا از نظر جنسی

-حرف زدن بیشتر و سریعتر

-ورود افکار بیش از حد به مغز

-نیاز به کمک برای خوابیدن

-بی قراری

-حواس پرتی

-رفتار های خطرناک و آسیب رسان به خود (مانند کار های غیر عاقلانه یا رانندگی پر خطر)

-داشتن باور های غلط و پافشاری بر روی آنها حتی پس از فهمیدن واقعیت

-توهم (مانند دیدن یا حس کردن چیز هایی که واقعی نیستند مانند شنیدن صدا)

-افکار به هم ریخته و نا منظم و آشفته

-رفتار های غیر طبیعی و عجیب

-حرکات آرام یا عدم حرکت کردن

-کمبود احساسات در صحبت کردن یا حالات چهره

-کمبود انگیزه شدید

-مشکلات حرف زدن و برقراری ارتباط

علل اختلال اسکیزوافکتیو

اگر چه در سده ی اخیر پیشرفت های فوق العاده ای در زمینه های علمی و تکنولوژیکی صورت گرفته است، اما علی رغم این پیشرفت ها، پزشکان و متخصصان دلایل به وجود آمدن این مشکل روانی را نمی دانند. با این حال، علت هایی که ممکن است در به وجود آمدن این مشکلات دخیل باشد شامل موارد زیر می باشند:

-مشکلات ژنتیکی و وراثتی: برخی از افراد مبتلا به این بیماری ممکن است به صورت ارثی و مادرزادی دچار این بیماری باشند و آن را از پدر و مادر خود به ارث برده باشند.

-ساختار مغز: افرادی که دچار بیماری اسکیزوفرنی یا اختلالات خلقی هستند، ممکن است دچار مشکلاتی در ساختار مغزشان باشند که باعث می شود نتوانند حالات و افکار خود را کنترل کنند.

-شرایط محیطی: دانشمندان بر این باور هستند که عواملی مانند عفونت های ویروسی، یا بیماری های محیطی یا شرایط محیطی استرس زا می تواند باعث شود که افراد در معرض ابتلا به این بیماری قرار بگیرند. با این حال، چگونگی اتفاق افتادن این امر هنوز ناشناخته است.

عوارض بیماری اسکیزوافکتیو

افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو در معرض خطر بیشتری قرار دارند:

-خودکشی، اقدام به خودکشی یا افکار خودکشی؛

-انزوای اجتماعی؛

-درگیری های خانوادگی و بین فردی؛

-بیکاری؛

-اختلالات اضطرابی؛

-وابستگی به مشروبات الکلی یا سایر مواد اعتیاد آور؛

-مشکلات سلامتی قابل توجه؛

-فقر و بی خانمانی ( به علت عدم تمایل به کار کردن و اجتماعی بودن).

درمان

افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو معمولاً به ترکیبی از داروها، روان‌درمانی و آموزش مهارت‌های زندگی بهترین جواب را می‌دهند. درمان به نوع و شدت علائم و اینکه آیا اختلال از نوع افسردگی یا دوقطبی است یا خیر بستگی دارد. در بعضی موارد ممکن است بیمار در بیمارستان بستری شود. درمان طولانی‌مدت می‌تواند به بهبود علائم کمک کند.

داروها

به‌طورکلی، پزشکان داروهایی را برای اختلال اسکیزوافکتیو تجویز می‌کنند تا علائم روان‌پریشی را کاهش دهند، حالت روحی را تثبیت و افسردگی را درمان می‌کنند. این داروها عبارت‌اند از:

-داروهای ضد روان‌پریشی تنها داروی تائید شده مخصوصاً برای درمان اختلال اسکیزوافکتیو، داروهای پالیپریدون است که ضدویروسی است. بااین‌حال، پزشکان ممکن است سایر داروهای ضدویروسی را تجویز کنند تا به درمان نشانه‌های روان‌پریشی مانند توهم و هذیان کمک کنند.

-داروهای تثبیت‌کننده خلق‌وخو: هنگامی‌که اختلال اسکیزوآفکتیو از نوع دوقطبی است، تثبیت‌کننده‌های خلق‌وخو می‌توانند به کاهش سطح شیدایی و افسردگی کمک کنند.

-داروهای ضدافسردگی : هنگامی‌که افسردگی اختلال خلقی است، داروهای ضدافسردگی می‌تواند به درمان احساس غم و اندوه، ناامیدی یا بی‌خوابی و تمرکز کمک کند.

روان‌درمانی

علاوه بر دارو، روان‌درمانی نیز می‌تواند کمک کند. روان‌درمانی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

-درمان فردی: روان‌درمانی به نرمال کردن الگوهای فکری و کاهش علائم کمک کند. ایجاد رابطه بر پایه اعتماد با افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو به آن‌ها کمک می‌کند تا شرایط خود را بهتر درک کنند و یاد بگیرند که چگونه علائم را کنترل کنند. جلسات مؤثر بر برنامه‌های زندگی، مشکلات و روابط تمرکز می‌کنند.

-خانواده‌درمانی یا گروه‌درمانی: درمان افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو زمانی مؤثرتر است که بیماران قادر به صحبت در مورد مشکلات زندگی خود با دیگران باشند. نشست‌های گروهی حمایتی نیز می‌تواند به کاهش انزوای اجتماعی کمک کند و در طول دوره‌های روان‌درمانی پیشرفت بیمار را بررسی کند.

آموزش مهارت‌های زندگی

یادگیری مهارت‌های اجتماعی و حرفه‌ای می‌تواند به کاهش انزوا و بهبود کیفیت زندگی کمک کند.

-آموزش مهارت‌های اجتماعی: این آموزش بر بهبود ارتباطات و تعاملات اجتماعی و بهبود توانایی شرکت در فعالیت‌های روزانه تمرکز دارد. مهارت‌ها و رفتارهای جدید خاصی را برای موقعیت‌هایی مانند خانه یا محل کار می‌توانند تمرین کنند.

-توان‌بخشی حرفه‌ای و حمایت از اشتغال: این آموزش به افراد مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو برای آمادگی، پیدا کردن و حفظ شغل کمک می‌کند.

بستری شدن

در طول دوره بحران یا زمان تشدید علائم، ممکن است بستری شدن برای اطمینان از ایمنی، تغذیه مناسب، خواب کافی، مراقبت‌های اولیه و پاکیزگی ضروری باشد.

درمان الکتروکانوالسیو

برای بزرگسالان مبتلا به اختلال اسکیزوافکتیو که به روان‌درمانی یا داروها پاسخ نمی‌دهند، ممکن است درمان الکتروکانوالسیو استفاده شود.

  برای دریافت وقت  مشاوره باکلینیک روانشناختی رسش با شماره۸۸۹۷۰۴۹۴-۰۲۱تماس بگیرید