اختلالات سازگاری چیست؟
اختلالات سازگاری یا Adjustment Disorders یکی از اختلالات مرتبط با تروما و استرس است که بیشتر مردم آن را با اختلال اضطراب و افسردگی اشتباه میگیرند. شاید برای خودتان یا دوستانتان پیش آمده باشد که برای یک دورهی زمانی با مشکلات و چالشهای گوناگونی در زندگی روبهرو شده و نتوانید بر سختیها پیروز شوید. برای نمونه فردی از کار اخراج شده باشد با نامزدش دچار کشمکش شود و از او جدا شود و مشکلات شدید مالی او را نگران کند. افرادی که دچار این مشکلات میشوند اندوهگین و افسرده هستند ناامید میشوند مضطرب، نگران و عصبی هستند. اینها میتواند نشانههای اختلال سازگاری یا Adjustment Disorder باشد. در این نوشته شما را با این اختلال روانی آشنا میکنم.
اختلالات سازگاری یا Adjustment Disorders چیست؟
اختلالات سازگاری شاخهای از اختلالات مرتبط با تروما و استرس هستند. فردی که به این اختلال روانشناختی دچار میشود نمیتواند با یک رویداد استرسزا یا تروماتیک مانند شکست عشقی، اخراج از کار، پذیرفته نشدن در کنکور و… سازگار شود. چنین افرادی ممکن است اندوهگین و افسرده باشند زودرنج میشوند. مضطرب، ناامید، عصبی و نگران هستند و پیاپی گریه میکنند. آستانهی تحمل کسانی که دچار اختلالات سازگاری هستند بسیار کم است و به سادگی خشمگین میشوند.
تفاوت اختلالات سازگاری با اختلالات اضطرابی، استرس حاد و استرس پس از سانحه PTSD
ممکن است این اختلال روانی با اختلالات اضطرابی و اختلال استرس پس از سانحه PTSD و اختلال استرس حاد اشتباه گرفته شود. تفاوت اختلالات سازگاری با اختلالات اضطرابی در این است که در اختلالات اضطرابی هیچ عامل یا منبع استرسزایی وجود ندارد اما در اختلالات سازگاری عواملی استرسزا فرد را دچار مشکل کردهاند. تفاوت اختلال استرس حاد و استرس پس از سانحه یا PTSD با اختلالات سازگاری در شدت عوامل استرسزا است. در استرس حاد و استرس پس از سانحه PTSD، عوامل استرسزا شدیدتر و نیرومندتر از اختلالات سازگاری هستند. همچنین نشانهها و معیارهایی که برای این اختلالات شناخته شده است متفاوت است پس در تشخیص این اختلالات روانشناختی باید دقت داشت و به سادگی از نشانهها نگذشت.
نشانهها و معیارهای DSM 5 برای اختلالات سازگاری یا Adjustment Disorder
همانگونه که گفته شد این اختلال ممکن است با دیگر اختلالات روانشناختی اشتباه گرفته شود. پس برای تشخیص این اختلال روانی باید پیش روانشناس رفت و تنها با دانستن نشانهها و معیارها نمیتوانید فرد را دچار یک اختلال روانشناختی بدانید. در کتاب DSM 5 نشانههای زیر برای شناسایی این اختلال روانی یاد شده است.
A: در واکنش به یک یا چند عامل استرسزا و قابل شناسایی و در مدت ۳ ماه پس از آغاز این عوامل، نشانههای رفتاری و هیجانی در فرد پدید میآیند.
B: این رفتارها و نشانهها از نظر بالینی و کلینیکی معنادار هستند و این موضوع را در یک یا هر دو گزینهی زیر نشان میدهند.
۱- فرد رنج شخصی شدیدی را تجربه میکند که با شدت عامل استرس تناسبی ندارد.
۲- عوامل استرسزا زندگی فرد را با مشکل جدی روبهرو کند به گونهای که در عملکرد فردی، خانوادگی، اجتماعی، شغلی و دیگر زمینههای زندگیش نابسامانی پدید میآید.
C: این ناراحتیهای مرتبط با استرس به دلیل وخیم شدن یک اختلال روانی نیست که از پیش در فرد وجود داشته و با اختلال روانی دیگری قابل توجیه نباشد. پس اگر بتوانیم نشانهها را به اختلال روانی دیگری نسبت دهیم و معیارهایمان برای آن اختلال روانی قویتر باشد نمیتوانیم فرد را دچار اختلالات سازگاری بدانیم.
D: نشانهها و سمپتومها نشاندهندهی اندوه و عزای عادی نیستند.
E: پس از پایان یافتن عوامل استرسزا و پیامدهای آن، نشانهها حداکثر تا ۶ ماه پس از آن هم دنباله دارند.
دلیل به وجود آمدن اختلال سازگاری چیست؟
حوادث استرسزای گوناگونی میتوانند این اختلال را ایجاد کنند. برخی از عوامل رایج در بزرگسالان شامل موارد زیر هستند:
-مرگ یکی از اعضای خانواده یا یک دوست
-به هم خوردن رابطه عاطفی یا طلاق
-تغییرات بزرگ در زندگی
-بیماری یا مشکلات سلامتی (در فرد یا بستگان نزدیک)
-رفتن به خانه یا مکان جدید
-بلاهای ناگهانی و یا بلاهای طبیعی
-مشکلات و یا ورشکستگی های مالی
دلیل به وجود آمدن اختلال سازگاری چیست؟
میتوانند شامل موارد زیر باشند:
-رفتارهای عصیانگر یا تکانشی
-اضطراب
-احساس غم، ناامیدی، یا در مخمصه بودن
-گریه
-انزواطلبی
-عدم تمرکز
-از دست دادن حرمت نفس
-افکار خودکشی
در نوع خاصی از این اختلال، در کنار علائم روانشناختی، علائم جسمی نیز وجود دارد.
علائم جسمی اختلال سازگاری میتوانند شامل موارد زیر باشند:
-بیخوابی
-انقباض یا لرزش ماهیچهها
-بدندرد
-سوءهاضمه
چه کسانی در معرض خطر ابتلا به این اختلال قرار دارند؟
همه افراد ممکن است به این اختلال دچار شود. هیچ راهی برای تشخیص این مسئله وجود ندارد که از میان اشخاصی که در معرض عامل استرسزای مشابه قرار دارند، کدامیک اختلال سازگاری را تجربه خواهد کرد.مهارتها و راهبردهای مورد استفاده شما در مواجهه با عوامل استرسزا، در ابتلا یا عدم ابتلا به اختلال سازگاری موثر هستند.
اختلال سازگاری چگونه تشخیص داده میشود؟
فردی که اختلال سازگاری در او تشخیص داده میشود، باید معیارهای زیر را داشته باشد:
-تجربه علائم فیزیولوژیکی یا رفتاری در طول سه ماه بعد از وقوع یک عامل استرسزای قابلشناسایی
-متحمل شدن میزان زیادی از استرس و بیشتر از اندازهای که با عامل استرسزا تناسب داشته باشد. یا استرسی که در روابط، مدرسه یا محل کار میتواند ایجاد مشکل کند؛ و یا تجربه هر دوی این معیارها
-بهبودی علائم در طول شش ماه پس از برطرف شدن عامل یا عوامل استرسزا
-تجربه یک سری از علائمی که تشخیص اختلال روانشناختی دیگری را نمیگیرد ولی در فرد ایجاد رنج کرده است.
درمان اختلالات سازگاری یا Adjustment Disorders
درمان اختلالات سازگاری با رواندرمانی و دارو درمانی انجام میپذیرد. اما باید به یاد بسپاریم که نقش رواندرمانی در درمان این اختلال روانی پررنگتر است و دارو درمانی نقش کنترل کنندهی اختلال را دارد. پس برای درمان این اختلال روانی انجام رواندرمانی نیاز است.
دارو درمانی اختلالات سازگاری
برای درمان این اختلال روانی کمتر از دارودرمانی بهرهبرداری میشود چون تاثیر داروها ممکن است موقتی و کوتاهمدت باشند و این داروها ممکن است فرد را به وابستگی دارویی دچار کند. پس دارو درمانی نقش کمرنگی در درمان اختلالات سازگاری دارد اما ممکن است برای کنترل شدت بیماری از داروهای ضدافسردگی و ضداضطراب بهرهگیری شود.
رواندرمانی اختلالات سازگاری
رواندرمانی بهترین راه درمان اختلالات سازگاری است. روشهای گوناگونی برای رواندرمانی این اختلال روانی به کار برده میشود. شیوهی درمانی شناختی – رفتاری یا CBT، روانکاوی، خانوادهدرمانی، رفتار درمانی و گروهدرمانی شیوههایی هستند که در درمان اختلالات سازگاری سودمند هستند.
اگر احساس میکنید خودتان یا نزدیکانتان نشانههای این اختلال روانی را دارند پیش از هر چیزی پیش روانشناس بروید تا با مصاحبهی بالینی و بررسی نشانهها اختلال روانشناختی فرد به درستی تشخیص داده شود. به یاد بسپارید تشخیص اختلالات روانی همواره با روانشناس است و تنها با آگاهی داشتن از نشانههای اختلالات روانشناختی نمیتوانیم فرد را دچار یک اختلال روانی بدانیم.
